ชื่อ คุโรยานางิ เท็ตสึโกะ (Kuroyanagi Tetsuko) อาจไม่คุ้นหูคนไทยเท่าไรนัก แต่ถ้าบอกว่า เธอคือตัวจริงของ “โต๊ะโตะจัง” ตัวละครจากหนังสือเรื่อง “โต๊ะโตะจัง เด็กหญิงข้างหน้าต่าง” เชื่อว่านักอ่านชาวไทยคงร้องอ๋อกันบ้าง
ที่จริงแล้ว คุโรยานางิ เท็ตสึโกะ เป็นคนที่มีชื่อเสียงโด่งดังมากในประเทศญี่ปุ่น เธอเป็นนักแสดง นักพากย์ และพิธีกรรายการโทรทัศน์ที่ประสบความสำเร็จสูงสุด เท็ตสึโกะกวาดรางวัลด้านวิทยุโทรทัศน์ของญี่ปุ่นมาแล้วทุกรายการ กระทั่งทุกวันนี้ในวัย 85 ปี เธอก็ยังเป็นพิธีกรรายการ Tetsuko’s Room (ห้องของเท็ตสึโกะ) รายการทอล์คโชว์ที่ออกอากาศทาง ทีวีอาซาฮี อย่างต่อเนื่องมาตั้งแต่ปี ค.ศ. 1976 ถึงปัจจุบัน
เมื่อเท็ตสึโกะเขียนหนังสือเล่มแรกในปี ค.ศ. 1981 ก็ปรากฏว่า “โต๊ะโตะจัง เด็กหญิงข้างหน้าต่าง” ได้ทำให้วงการวรรณกรรมของญี่ปุ่นสั่นสะเทือนไปทั้งวงการ เพราะเป็นหนังสือเบสต์เซลเลอร์เล่มแรกๆ ที่เขียนโดยผู้หญิง และขายได้ถึง 4.5 ล้านเล่มในเวลาเพียงหนึ่งปี ได้รับการแปลมากกว่า 30 ภาษา และกลายเป็นหนังสือขายดีในเกือบทุกประเทศ
“โต๊ะโตะจัง เด็กหญิงข้างหน้าต่าง” คือเรื่องเล่าจากความทรงจำสมัยเรียนชั้นประถมของตัวเท็ตสึโกะเอง ทว่าคงไม่มีนักอ่านคนไหนคิดว่าโต๊ะโตะจังตัวจริงจะมีชีวิตที่สวยงามและรุ่งโรจน์ขนาดนี้ เพราะเธอเป็นเด็กที่ค่อนข้างแปลกกว่าเด็กทั่วไป ซึ่งเท็ตสึโกะเล่าว่า ถ้าไม่เป็นเพราะประสบการณ์ที่เธอได้รับจากโรงเรียนโทโมเอและไม่มีครูใหญ่ โคบายาชิ โซซาขุ เท็ตสึโกะก็คงไม่เป็นเท็ตสึโกะอย่างทุกวันนี้
คุโรยานางิ เท็ตสึโกะ เกิดเมื่อวันที่ 9 สิงหาคม ค.ศ. 1933 ที่กรุงโตเกียว เธอเป็นลูกสาวคนโตของพ่อที่เป็นนักไวโอลินที่มีชื่อเสียงกับแม่ซึ่งเป็นแม่บ้านที่ทั้งใจดี อ่อนหวาน และเข้มแข็ง ที่มาของชื่อนี้มาจากตอนเด็กๆ เวลาคนเรียกเธอว่า “เท็ตสึโกะจัง” เธอจะได้ยินเพี้ยนเป็น “โต๊ะโตะจัง” เสมอ เธอเลยคิดว่าตัวเองชื่อโต๊ะโตะจัง
ย้อนกลับไปเมื่อกว่าแปดสิบปีที่แล้ว ในช่วงที่ญี่ปุ่นกำลังสู้รบอยู่ในสงครามโลกครั้งที่สอง โต๊ะโตะจังซึ่งเพิ่งเข้าเรียนชั้นประถมหนึ่งได้ไม่กี่วันก็ถูกไล่ออกเสียแล้ว เหตุเพราะเธอชอบทำอะไรหลายๆ อย่างที่รบกวนสมาธิของเพื่อนๆ แม่จึงต้องพาโต๊ะโตะจังมาสมัครเข้าโรงเรียนโทโมเอ ซึ่งมีคุณครูโคบายาชิ โซซาขุ เป็นผู้ก่อตั้ง
โรงเรียนนี้มีเด็กนักเรียนเพียงแค่ 50 คน โต๊ะโตะจังถูกใจโรงเรียนใหม่ ตั้งแต่รั้วประตูที่ทำด้วยต้นไม้ทั้งต้นนำมาเรียงต่อกัน ห้องเรียนซึ่งทำจากตู้รถไฟ ฯลฯ และเมื่อโต๊ะโตะจังต้องพบกับครูใหญ่เพื่อสัมภาษณ์ก่อนเข้าเรียน ท่านบอกให้เธอเล่าอะไรก็ได้ที่อยากเล่า เด็กช่างพูดอย่างเธอจึงเล่าทุก ๆ เรื่องที่คิดออก จนเวลาผ่านไปถึงสี่ชั่วโมงเต็ม! เหตุการณ์นี้ทำให้เธอรู้สึกประทับใจในตัวครูใหญ่ตั้งแต่ครั้งแรกที่พบกันเพราะ ไม่ว่าก่อนหรือหลังจากนั้น ไม่เคยมีผู้ใหญ่คนไหนตั้งใจฟังโต๊ะโตะจังพูดนานขนาดนั้นเลย
ตลอดเวลาหลายปีที่โต๊ะโตะจังเรียนหนังสือที่โรงเรียนโทโมเอ ไม่มีวันไหนที่เธอตื่นมาแล้วไม่อยากไปโรงเรียน เพราะครูใหญ่มีวิธีสอนที่สนุกมาก และระวังอย่างยิ่งที่จะให้เด็กๆ เติบโตตามศักยภาพของตัวเอง ครูใหญ่สอนเด็กๆ ให้มีน้ำใจและช่วยเหลือกัน โต๊ะโตะจังเรียนร่วมกับเพื่อนที่เป็นโปลิโอหรือพิการโดยที่ไม่มีความรู้สึกว่าเพื่อนต่างจากตัวเองแม้แต่น้อย “พวกเธอทุกคนเหมือนกันหมด จะทำอะไรก็ต้องทำด้วยกัน อย่าแบ่งแยก” ครูใหญ่สอนแบบนั้น และโต๊ะโตะจังก็จดจำคำพูดนี้ไว้ชั่วชีวิต
เมื่อโตขึ้น โต๊ะโตะก็ยังรู้สึกว่าเธอคือนางสาวโต๊ะโตะมากกว่าจะเป็นเท็ตสึโกะซัง เธอเรียนจบด้านการขับร้องโอเปร่าจากโรงเรียนดนตรีโทโย ต่อมาคือวิทยาลัยดนตรีแห่งโตเกียว แต่ไม่ได้เป็นนักร้องโอเปร่าอย่างที่ตั้งใจไว้ตอนแรก เพราะเธอสามารถฝ่าด่านการคัดเลือกอันแสนหินเพื่อเป็นนักเรียนการแสดงละครของเอ็นเอชเค (NHK) รุ่นที่ 5 ได้เสียก่อน แต่ก็ต้องใช้เวลานานพอดูกว่าเธอจะรู้สึกเข้าที่เข้าทางกับงานนี้ ช่วงแรกเธอมักถูกคัดออก แม้จะเป็นบทพากย์ง่ายๆ ในละครวิทยุ หรือแม้แต่เป็นบทตัวประกอบ เธอก็ถูกถอดออกกลางคันเสมอ
โอกาสของโต๊ะโตะมาถึงจริงๆ ตอนที่เธอได้รับบทพากย์ในละครเรื่อง “ยัมโบ นิมโบ ทอมโบ” ซึ่งเป็นละครเด็กที่ได้รับความนิยมอย่างยิ่งยวดในยุคนั้น หลังจากนั้นโต๊ะโตะก็ทำงานในวงการโทรทัศน์เรื่อยมา เธอเล่าว่า การทำงานในวงการโทรทัศน์ยุคแรกๆ เป็นงานที่ทรหด เช่น กล้องสำหรับถ่ายทำสมัยก่อนมีขนาดใหญ่และหนักมากจนเคลื่อนย้ายไม่ได้ เวลาที่ผู้กำกับต้องการซูมหน้านักแสดง นักแสดงจึงต้องเป็นฝ่ายวิ่งเข้ามาหากล้องเอง และเนื่องจากสมัยนั้นมีแต่การออกอากาศสดเท่านั้น ในฉากที่ต่อกันแต่ต้องเปลี่ยนชุด นักแสดงอาจต้องสวมเสื้อผ้าหลายชั้นเพื่อให้ถอดเปลี่ยนได้เร็วที่สุด ต้องหาวิธีจำบทพูดยาวๆ และมักจะมีเรื่องไม่คาดฝันเกิดขึ้นเสมอ
นอกจากงานโทรทัศน์ อีกบทบาทหนึ่งที่เท็ตสึโกะทำมาตลอดก็คือการเป็นทูตสันถวไมตรีของยูนิเซฟ ซึ่งเธอได้รับการแต่งตั้งตั้งแต่ ปี ค.ศ. 1984 เธอเป็นนักแสดงคนที่ 4 และเป็นชาวเอเชียคนแรกที่ได้รับตำแหน่งนี้
การเป็นทูตยูนิเซฟทำให้เท็ตสึโกะต้องเดินทางไปเยี่ยมเด็กๆ ในประเทศที่ประสบภัยพิบัติทางธรรมชาติและสงครามกลางเมือง เธอเดินทางไปในพื้นที่อันตรายหลายแห่งทั่วโลกต่อเนื่องกันทุกปี ตั้งแต่ ค.ศ 1984 – 1996 แต่ละแห่งมีเด็ก ๆ รอคอยความช่วยเหลืออยู่เป็นจำนวนมาก และมีเรื่องที่เศร้ามากจนทำให้ลมหายใจสะดุด เช่น
ที่เอธิโอเปีย ประเทศแห้งแล้งและยากจนมาก เจ้าหน้าที่ยูนิเซฟมีอาหารไม่พอแจก ทุกวันเด็กๆ ต้องเข้าแถวขึ้นตาชั่ง และคนที่มีน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์มาตรฐานน้อยกว่าร้อยละ 70 เท่านั้นจึงจะได้รับอาหาร (สมมุติถ้าน้ำหนักตามเกณฑ์คือ 10 กิโลกรัมแล้วหนักเกินกว่า 7 กิโลกรัมไปสักขีดก็จะไม่ได้รับอาหาร)
ที่รวันดา จากเหตุการณ์ฆ่าฟันกันระหว่างคนเผ่าฮูตูกับทุตซี เด็กๆ ต้องเห็นพ่อแม่พี่น้องของตัวเองถูกฆ่าต่อหน้าต่อตา บางคนแม้จะรอดมาได้แต่ก็พิการ และน่าเศร้าที่เด็กๆ มักโทษตัวเองว่าพ่อแม่ตายเพราะพวกเขา ฯลฯ
แม้จะต้องรับรู้เรื่องเศร้ามากมายแต่เท็ตสึโกะก็รู้ว่า ถึงจะหิวโหย พิการ หรือทุกข์ทรมานขนาดไหน เด็กๆ ก็ยังมีความหวัง ความฝัน ความน่ารัก และไม่เคยก่นด่าโชคชะตา ซึ่งเป็นสิ่งที่ทำให้เธออยากช่วยเหลือเด็กๆ มากยิ่งขึ้น
ทุกทริปที่เท็ตสึโกะเดินทางไปเยี่ยมเด็กๆ เธอจะนำทีมถ่ายทำรายการของเธอติดตามไปด้วย เธอนำเรื่องที่พบมาออกอากาศและให้ผู้ชมบริจาคผ่านรายการของเธอ เท็ตสึโกะสามารถระดมทุนให้ยูนิเซฟมาแล้วมากกว่า 45 ล้านดอลลาร์สหรัฐ
ด้วยอายุที่ยาวนานถึง 85 ปี วัยรุ่นชาวญี่ปุ่นนิยมเรียกคุโรยานางิ เท็ตสึโกะ ว่า “ทามะเนงิ โอบะซัง” (Tamanegi Obasan) แปลว่า คุณย่าหัวหอม ตามทรงผมอันเป็นเอกลักษณ์ของเธอ ทุกวันนี้เท็ตสึโกะยังคงทำหน้าที่พิธีกรและทูตยูนิเซฟอย่างแข็งขันและมีชีวิตชีวาที่สุด ซึ่งไม่ว่าจะทำอะไร มีคำพูดหนึ่งเป็นเครื่องค้ำจุนจิตใจ…คำพูดซึ่งครูใหญ่โคบายาชิมักจะบอกกับเธอว่า “ความจริงหนูเป็นเด็กดีนะ”
เท็ตสึโกะอยากเป็นคนดี และนี่คือชีวิตของเธอ
Secret Box
การช่วยชีวิตเด็กแต่ละคนเป็นเรื่องยาก แต่ฉันคิดว่า
การช่วยชีวิตเด็กไว้ได้แม้เพียงคนเดียวก็ทำให้เราไม่สิ้นหวัง
– คุโรยานางิ เท็ตสึโกะ
ที่มา นิตยสาร Secret
เรื่อง Violet
ภาพ wikipedia, squareportal.net, The Japan Times
