นางสุชาดา : อุบาสิกาคนแรกในพระพุทธศาสนา

นางสุชาดา สตรีผู้ถวายอาหารมื้อแรกแด่พระพุทธเจ้า โดยที่นางเองก็ไม่รู้ว่าบุรุษผู้นี้คือพระพุทธเจ้า นางเป็นอุบาสิกาที่พระพุทธเจ้าทรงยกย่องให้เป็นเอตทัคคะ ผู้เป็นเลิศในการเข้าถึงสรณะเป็นคนแรก

เหตุที่ทำให้นางสุชาดาเป็นอุบาสิกาคนแรก

นางสุชาดานับว่าเป็นผู้หญิงคนแรกที่มีโอกาสได้ถวายอาหารแด่พระพุทธเจ้าก่อนตรัสรู้ จึงกลายเป็นผู้ที่เข้าใกล้สรณะ (ที่พึ่ง) ก่อนอุบาสิกาคนอื่น ทำไมนางสุชาดาจึงได้รับโอกาสที่พิเศษนี้ ในอรรถกถาอุบาสิกาที่กล่าวถึงเรื่องของอุบาสิกา 10 นาง กล่าวถึงสาเหตุที่นางสุชาดาได้สิทธิ์เป็นผู้ถวายอาหารมื้อแรกแด่พระพุทธเจ้าว่า

ครั้งสมัยพระพุทธเจ้าพระองค์หนึ่งนามว่า “พระปทุมตตรพุทธเจ้า” มีสตรีนางหนึ่งเกิดในตระกูลเศรษฐีแห่งนครหังสาวดี นางมีโอกาสฟังธรรมจากพระพุทธเจ้า แล้วได้เห็นพระพุทธเจ้าประทานตำแหน่งเอตทัคคะแก่สตรีนางหนึ่ง ให้เป็นผู้เข้าถึงสรณะเป็นคนแรกก่อนอุบาสิกาทั้งหลาย นางปรารถนาจะตำแหน่งเอตทัคคะนี้

หลังจากนั้นนางก็เวียนว่ายตายเกิดระหว่างโลกมนุษย์และสวรรค์เป็นเวลาถึงแสนกัป จนกระทั่งมาถึงสมัยของพระสมณโคดมพุทธเจ้า นางเกิดเป็นนางสุชาดา ธิดาของเศรษฐีมีนามว่า “เสนียเศรษฐี”

ธิดาเศรษฐีบนบานต้นไทร

พอถึงคราวเจริญวัยเป็นสาวงาม นางจึงบนบานต่อต้นไทร เพื่อขอสามีที่มีฐานะเสมอกัน และให้บุตรคนแรกเป็นผู้ชาย หากได้ตามที่นางขอจะพลีกรรมถวายรุกขเทวดา

ครั้งพระพุทธเจ้าเสด็จมาประทับใต้ต้นไทรนี้ นางปุณณทาสี สาวใช้ของนางสุชาดาผ่านมาเห็นพอดีก็เข้าใจว่าพระพุทธเจ้าเป็นรุกขเทวดาที่สถิตในต้นไทร ออกมาปรากฏกายให้เห็น นางจึงรีบไปหานางสุชาดาผู้เป็นนายหญิง นางสุชาดาซึ่งกำลังเตรียมทำข้าวมธุปายาสเพื่อถวายรุกขเทวดาอยู่พอดี เมื่อทราบว่ารุกขเทวดาปรากฏกายแล้ว นางรู้สึกปีติและเชื่อว่ารุกขเทวดาปรากฏออกมารอรับเครื่องบูชาจากนางอย่างแน่นอน