ทุกคนมี คุณค่า ในมุมมองของพระพุทธศาสนา บทความธรรมะโดย พระไพศาล วิสาโล
หากกำลังคิดท้อแท้ หมดกำลังใจต่อคำสบประมาท ขอให้อ่านบทความธรรมะเรื่องนี้เสียก่อน เราอาจเป็นคนที่มี คุณค่า ไม่ได้เป็นคนไร้ค่าอย่างที่คิด
0
ชีวกโกมารภัจจ์ หรือ “หมอชีวก” เป็นบุคคลที่แพทย์แผนไทยทุกคนเคารพนับถือเป็นอย่างยิ่ง เพราะนอกจากเป็นผู้เชี่ยวชาญในการรักษาชนิดที่หาใครเทียบได้ยากแล้ว ท่านยังเป็นแพทย์ประจําพระองค์ของพระพุทธเจ้า มีผลงานมากมายจารึกไว้ในพระไตรปิฎก
0
เกร็ดประวัติตอนหนึ่งของท่านซึ่งเล่าขานสืบต่อกันมาคือ หลังจากท่านศึกษาวิชาแพทย์กับอาจารย์สํานักทิศาปาโมกข์ที่เมืองตักสิลาเป็นเวลานานถึง 7 ปี ท่านอยากรู้ว่าต้องเรียนอีกนานเท่าใดจึงจะจบการศึกษา อาจารย์จึงทดสอบความรู้ของท่านโดยให้ถือเสียมไปตรวจดูว่าบริเวณ 1 โยชน์รอบเมืองตักสิลามีอะไรบ้างที่ไม่ใช่ตัวยา ท่านตรวจอยู่นานก็หาไม่พบ เมื่อกลับมาบอกอาจารย์ อาจารย์จึงว่าท่านสําเร็จการศึกษาแล้ว ท่านจึงเดินทางกลับกรุงราชคฤห์
0
ในสายตาของผู้รู้อย่างหมอชีวก แม้กระทั่งวัชพืชที่ใคร ๆ มองเห็นว่าไร้ค่า น่ารังเกียจ หรือมีพิษ เช่น หญ้าคา ไมยราบ อุตพิด ล้วนมีประโยชน์ทั้งนั้น นอกจากประโยชน์ใช้สอยทั่ว ๆ ไป เช่น มุงหลังคา ทํารั้ว ยังสามารถทําเป็นยารักษาโรคได้ด้วย
0
จะว่าไปแล้วสิ่งที่หมอชีวกค้นพบนั้นสะท้อนความจริงที่กว้างกว่านั้นคือ ไม่มีอะไรในโลกนี้ที่ไร้ประโยชน์เลย อยู่ที่ว่าเราจะมองเห็นหรือรู้จักใช้มากน้อยเพียงใด อะไรก็ตามที่เราคิดว่าไม่มีประโยชน์หรือเป็นโทษนั้น แท้จริงเป็นเพราะเรามองไม่เป็น หรือไม่รู้จักใช้ต่างหาก
0
ความจริงที่ว่านี้ไม่ได้หมายถึงเฉพาะทุกสิ่งที่เราเห็นด้วยตา สัมผัสด้วยมือเท่านั้น หากยังรวมถึงทุกอย่างที่เราประสบหรือทุกเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นกับเราด้วย ไม่เว้นแม้กระทั่งสิ่งที่เรารังเกียจ หรือทําให้เกิดความทุกข์ใช่หรือไม่ว่าความยากลําบากทําให้เราเข้มแข็ง ส่วนความล้มเหลวก็ให้บทเรียนที่ปูทางไปสู่ความสําเร็จในวันหน้า แม้แต่ความพิการ ก็ช่วยให้ศักยภาพของอวัยวะปกติส่วนอื่น
0
สามารถพัฒนาขึ้นได้ คนตาบอดจํานวนไม่น้อยพบว่าหูและสัมผัสของตนไวขึ้นชนิดที่คนธรรมดาเทียบไม่ได้ คนออทิสติกไม่น้อยมีความจําเป็นเลิศ บางคนจําหนังสือได้ถึง 9,000 เล่ม
0
ยิ่งประโยชน์ในทางธรรมด้วยแล้ว กล่าวได้ว่า ไม่มีอะไรที่นํามาใช้ในการพัฒนาจิตใจไม่ได้ รอยยิ้มของหญิงสาวที่กระตุ้นราคะของใครหลายคนนั้น เมื่อมองด้วยสายตาที่ใคร่ครวญของพระลกุณฏกภัททิยะก็ทําให้ท่านบรรลุธรรมเป็นพระอนาคามีได้ เช่นเดียวกับพระติสสะที่บรรลุอรหัตตผลเมื่อบังเอิญได้ฟังเสียงเพลงของนางทาสี
0
ในทำนองเดียวกัน สิ่งที่ไม่พึงปรารถนาก็มีประโยชน์ทางธรรมไม่น้อย คําต่อว่าด่าทอนั้นนอกจากเป็นแบบฝึกหัดสร้างขันติและฝึกสติให้รู้เท่าทันอารมณ์ที่เกิดขึ้นแล้ว ยังสอนเรื่องโลกธรรมให้แก่เราด้วยว่า สรรเสริญกับนินทาเป็นของคู่กัน คําตําหนิติฉินเป็นธรรมดาของโลก ของหายแต่ละครั้งสอนให้เราระมัดระวังมีสติ และตระหนักถึงความจริงว่า ความพลัดพรากเป็นธรรมดาโลก เพราะไม่มีอะไร
0
ที่เป็นของเราอย่างแท้จริง ส่วนโรคภัยไข้เจ็บ ก็บอกเราว่าสังขารนี้ไม่เที่ยง เต็มไปด้วยทุกข์ และบังคับบัญชาไม่ได้
0
แม้แต่อารมณ์อกุศลที่เกิดขึ้นในใจ เช่น ความโลภ ความโกรธ ความเศร้า ก็ล้วนเป็นอุปกรณ์สําหรับการปฏิบัติธรรม นอกจากช่วยฝึกสติให้ว่องไวปราดเปรียว สามารถรู้ทันและปล่อยวางมันอย่างทันท่วงทีแล้ว การเห็นความเกิด-ดับและสาเหตุของความเกิด-ดับยังทําให้เกิดปัญญาจนเห็นสัจธรรม คืออนิจจัง ทุกขัง อนัตตาอย่างแจ่มแจ้ง
0
อะไรก็มีประโยชน์ทั้งนั้นหากรู้จักมอง แต่เป็นเพราะเรามองไม่เป็น เมื่อเจอสิ่งไม่พึงปรารถนาจึงปล่อยให้มันทําร้ายจิตใจ จนกินไม่ได้นอนไม่หลับหรือถึงกับหมดอาลัยตายอยากกับชีวิต แต่ถึงจะทุกข์อย่างไรก็ไม่สายที่จะหาประโยชน์จากมัน โดยเฉพาะการเปิดใจรับสัจธรรมจากมัน แต่จะทําเช่นนั้นได้ก็ต่อเมื่อมีสติ เห็นทุกข์ ไม่เผลอเป็นผู้ทุกข์
0
หากเห็นมันอย่างแจ่มแจ้ง สัจธรรมที่มันเผยแสดงออกมาย่อมช่วยให้เราพ้นทุกข์ได้ในที่สุด
0
ที่มา : นิตยสาร Secret ฉบับที่ 182
ผู้เขียน/แต่ง : พระไพศาล วิสาโล
บทความน่าสนใจ
