พญานาคกลัวมนต์อาลัมพายน์จริงหรือไม่
ขณะที่อาลัมพายน์พราหมณ์เรียนมนต์จากพระฤาษีแล้ว ก็เดินไปตามฝั่งของแม่น้ำยมุนา ซึ่งเป็นที่อยู่ของนาค ได้บริกรรมมนต์นี้ไปตลอดทาง เหล่านางนาคมาวิกาได้ยินมนต์ก็คิดว่าครุฑจะบินมาจับพวกตนกินเป็นอาหาร จึงพากันรีบหนีลงนาคพิภพ ทำให้ลืมแก้วมณีไว้ตามหาดทราย อาลัมพายน์พราหมณ์จึงเก็บอัญมณีเหล่านี้มาเป็นของตน
จากเหตุการณ์นี้แสดงให้เห็นว่านาคกลัวมนต์อาลัมพายน์จริง เพราะมนต์นี้จะกลายเสียงของครุฑขึ้นมา ทำให้นาคคิดว่าครุฑบินมาจะจับตนกิน แล้วที่ใคร ๆ เชื่อว่าอาลัมพายน์พราหมณ์ใช้มนต์นี้จับพระภูริทัตต์ได้จริงไหม ขอตอบว่าไม่ ในตอนหนึ่งของอรรถกถาภูริทัตตชาดกเล่าว่า พราหมณ์เนสาทได้บอกทางไปยังที่ถือศีลของพระภูริทัตต์ อาลัมพายน์พราหมณ์ทาตัวด้วยทิพยโอสถ เพื่อป้องกันพิษของนาค แล้วสานกระโปรงขึ้นเพื่อใส่พญานาค แล้วร่ายมนต์จึงเข้าไปจับพระภูริทัตต์ซึ่งกำลังพันขนดอยู่บนจอมปลวก
พระภูริทัตต์ไม่ได้ถูกจับได้โดยง่ายเพราะฤทธิ์แห่งมนต์อาลัมพายน์ แต่เพราะพระองค์ไม่อยากทำร้ายอาลัมพายน์พราหมณ์ให้ถึงแก่ความตาย นาคมีจิตที่เป็นโทสะ พิษของนาคสามารถสังหารคนให้ตายได้ในทันที แต่พระภูริทัตต์ไม่อยากให้ศีลที่ตนเองบำเพ็ญมากขาดจึงข่มโทสะไว้
อาลัมพายน์พราหมณ์จึงจับพระภูริทัตต์ใส่กระโปรง (ภาชนะสานชนิดหนึ่ง) ได้อย่างง่ายดาย ทั้งยังดูหมิ่นสัตว์ทิพย์ชั้นสูงด้วยการใช้เท้าเขี่ยเศียรของพระภูริทัตต์เข้ากระโปรงอีกด้วย
แสดงว่าพญานาคจริง ๆ แล้วไม่ได้กลัวมนต์อาลัมพายน์ ตามพระราชปุจฉาของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช รัชกาลที่ 1 ได้ถามสมเด็จพระสังฆราชและราชาคณะทั้งหลายถึงเรื่องนี้ว่า “นาคทั้งปวงกลัวมนต์อาลัมภายน์ แต่เจ้าสุทัสน์แลนางอัจจมุขีนั้นไม่กลัวฤๅ” พระราชปุจฉาแห่งรัชกาลที่ 1 แสดงให้เห็นว่ามนต์อาลัมพายน์เป็นที่รู้จักกันมานานแล้วว่าเป็นมนต์ที่พญานาคกลัว
สมเด็จพระสังฆราชและราชาคณะถวายวิสัชชนาโดยมีใจความว่า “ทิพยมนต์ของอาลัมภายน์นั้นเป็นทิพยมนต์ครุฑ ได้มาแต่สำนักดาบส แต่นาคทั้งหลายที่เกิดในสกุลทั้ง 7 มีสกุลธตรฐ เป็นต้น หากลัวครุฑทำอันตรายไม่ นาคที่กลัวครุฑจำเพาะแต่ที่เกิดในสกุลต่ำกว่าสกุลทั้ง 7 นั้น พระภูริทัตเกิดในสกุลธตรฐ จึงไม่กลัวทิพยมนต์ แต่เพราะเหตุที่จำศีล จึงไม่ทำอันตรายแก่อาลัมพายน์ ๆ จึงทำได้ตามปราถนา เพราะกลัวศีลขาด และพระสุทัศน์กับนางอัจจมุขีก็เกิดสกุลเดียวกับพระภูริทัตจึงมิได้กลัว”
ที่มา
ประชุมพระราชปุจฉา โดย กรมศิลปากร
ขันตปริตร
ภาพ
ชนินทร์ ผ่องสวัสดิ์
ส่งคำถามธรรมะหรือเรื่องสร้างแรงบันดาลใจมาได้ที่ Secret Magazine (Thailand)
บทความน่าสนใจ
ละครพญานาค : เมื่อ พญานาคในพระพุทธศาสนา มีชีวิตอยู่บน จอแก้ว
นันโทปนันทนาคราช นาคมิจฉาทิฏฐิ ผู้อำพราง แดนสวรรค์
พระนาคปรก พระประจำวันเสาร์ ที่หลายคนอาจไม่รู้ว่า นาคปรก จริง ๆ แล้วเป็นอย่างไร
ตำนาน ความเป็นมา ของการ บวชนาค
พญานาค ในทรรศนะของ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส
พญานาค ปากพล่อย นิทานธรรมะเตือนใจ อย่าไว้ใจทาง อย่าวางใจคน
เรื่องเล่าวัน พระพุทธเจ้าลอยถาด ลงในแม่น้ำ ก่อนตรัสรู้
