สวดภาณวารคือการสวดพระพุทธมนต์อย่างต่อเนื่อง
สุชีพ ปุญญานุภาพกล่าวว่า การสวดภาณวารนั้นจะสวดนานรอบละ 2 ชั่วโมง เป็น 4 รอบ แต่ละรอบก็ยึดตามภาณวารลำดับนั้น ๆ ที่กล่าวแจกแจงไปแล้วข้างต้น ถ้าสวดคืนเดียวอาจสวดจนถึงรุ่งเช้า แต่หากมีพระราชพิธีหลายวันก็แบ่งเป็นวันละรอบ การสวดภาณวารนิยมสวดในประเทศศรีลังกาด้วย โดยมีหลักฐานเป็นหนังสือชื่อว่า “สารัตถสมุจจัย” ซึ่งมีอายุราว 800 ปี
ที่มาของสวดภาณวาร
ธนิต อยู่โพธิ์ เล่าถึงที่มาของคัมภีร์สารัตถสมุจจัยว่า เป็นคัมภีร์อรรถกถาอธิบายคัมภีร์จตุภาณวาร ซึ่งแต่งขึ้นโดยลูกศิษย์ของท่านอานันทวันรัตนเถระ (ท่านราชคุรุวนรตนะ) คัมภีร์สารัตถสมุจจัยสันนิษฐานว่าแต่งขึ้นในสมัยพระเจ้าปรักกมพาหุ (ครองราชย์ระหว่าง พ.ศ.1696-1729) แล้วไทยก็รับคัมภีร์นี้มาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา และแปลเป็นภาษาไทยอย่างสมบูรณ์ในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 3
สวดภาณวารศักดิ์สิทธิ์เพราะพระปริตร
การสาธยายพระพุทธมนต์เหล่านี้ เพื่อให้อำนาจคุณพระรัตนตรัยช่วยปกป้องคุ้มครอง หากเป็นพระราชพิธีอื่นมีวัตถุประสงค์เพื่อให้บ้านเมืองสงบสุขปราศจากภยันตราย เพราะในการสวดนี้มีพระปริตรร่วมอยู่ด้วยหลายบท ดังที่มีปรากฏใน พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 1 ฉบับเจ้าพระยาทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี ว่า
“เสด็จขึ้นในพระมหามณเฑียรที่ห้องพระบรรทม ทรงจุดเทียนเครื่องนมัสการ แล้วสรวม (สวม) พระมหามงคล ซึ่งสอดด้วยสายสิญจน์สูตร ทรงสดับพระราชาคณะสงฆ์สมถะ 5 รูป สวดพระจัตุภาณวาร จบพระตำนาน”
คำว่า “จบพระตำนาน” ในที่นี้หมายถึงพระปริตร เพราะหลายครั้งก็เรียกกันว่า คาถา 7 ตำนาน และ 12 ตำนาน ตำนาน เพี้ยนมาจากว่า “ตาณ” ซึ่งมีความหมายว่า การป้องกัน และ การต้านทานจากภยันตราย
ที่มา
เรื่องราชาภิเษก โดย กรมศิลปากร
อานุภาพพระปริตต์ แปลและเรียบเรียงโดย ธนิต อยู่โพธิ์
ความรู้เรื่องของบทสวดมนต์ โดย สุชีพ ปุญญานุภาพ
ภาพ
วัดสุทัศนเทพวราราม
บทความน่าสนใจ
น้ำศักดิ์สิทธิ์กับพระราชพิธีบรมราชาภิเษก
ทำไมต้องสวด ชุมนุมเทวดา ก่อนสวดมนต์บทอื่น ๆ
ประโยชน์ของการสวดมนต์ 6 ประการ โดย ท่าน ว.วชิรเมธี
ไขข้อข้องใจ เหตุใดต้องสวด พระปริตร
รัตนปริตร คือสุดยอดพระพุทธมนต์
