ปัญจสิขรคนธรรพ์ เทพศิลปินคนโปรดของพระพุทธเจ้า
ปัญจสิขรคนธรรพ์ คือ เทวดาชั้นจาตุมหาราชิกาที่มีความสามารถในการเล่นดนตรี เป็นเทวดาศิลปิน แต่คนธรรพ์ตนนี้บรรเลงพิณได้ไพเราะ แม้พระพุทธเจ้ายังทรงเอ่ยชมในความสามารถ
คนธรรพ์ เป็นเทพบริวารของท้าวธตรฐ หนึ่งในท้าวจตุโลกบาล เป็นเทพประจำทิศตะวันออก คนธรรพ์ในคติพระพุทธศาสนามีด้วยกัน 3 ประเภท คือ (1) คนธรรพ์ที่มีทิพยวิมาน (2) คนธรรพ์ที่อยู่ในป่าหิมพานต์ และ (3) คนธรรพ์ที่สถิตตามต้นไม้ที่มีกลิ่นหอมในโลกมนุษย์
เป็นเทวดาที่มีความถนัดในการเล่นดนตรีและฟ้อนรำ คติการบูชาครูของนาฏศิลป์และดนตรีไทยจะบูชาปัญจสิขรคนธรรพ์ด้วย ในฐานะเทวดานักดนตรีผู้ใกล้ชิดพระพุทธเจ้า และเป็นเทวดาที่มีฝีมือการเล่นดนตรีได้ยอดเยี่ยม
ปัญจสิขร มีความหมายว่า ” 5 จุก” ซึ่งคนธรรพ์ตนนี้มีจุกผม 5 จุกบนศีรษะ ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ที่มีมาตั้งแต่อดีตชาติ หัวโขน หรือรูปเคารพของท่านจึงมีลักษณะเป็นเทวดาสวมชฏา 5 ยอด
ปัญจสิขรคนธรรพ์ในอดีตชาติสร้างบุญกุศลด้วยการสร้างศาลา สระน้ำ ถนน อันเป็น สาธารณประโยชน์แก่ผู้คนทั่วไป พอสิ้นอายุขัยแล้วก็มาเกิดเป็นคนธรรพ์ชั้นสูง มีทิพยสมบัติเป็นของตนเอง นอกจากความสามารถในการบรรเลงพิณเป็นเลิศแล้ว ยังมีหน้าที่เป็นเลขาประจำตัวพระอินทร์อีกด้วย ใน สักกปัญหสูตร กล่าวว่า ก่อนที่พระอินทร์ หรือท้าวสักกะเทวราช พร้อมด้วยเทพบริวารจะเข้าเฝ้าพระพุทธเจ้า พระองค์จะมอบหมายให้ปัญจสิขรคนธรรพ์เข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าเพื่อขอพุทธานุญาติก่อน เมื่อพระพุทธเจ้าทรงอนุญาตแล้ว ปัญจสิขรจึงแจ้งพระอินทร์และเทวดาทั้งหลายให้เข้าเฝ้าพระพุทธเจ้าได้
ก่อนที่ปัญจสิขรคนธรรพ์จะเข้าเฝ้าพระผู้มีพระภาคเจ้า ท่านจะบรรเลงพิณสรรเสริญพระรัตนตรัยก่อน พระพุทธเจ้าตรัสชมว่า เพลงพิณและเสียงขับช่างไพเราะยิ่งนัก เสียงพิณเป็นหนึ่งเดียวกับเสียงร้อง และการขับร้องก็มีลีลาที่นุ่มละมุนเป็นหนึ่งเดียวกับเสียงพิณเช่นกัน
พิณที่ปัญจสิขรคนธรรพ์ใช้บรรเลงนั้นก็มีที่มาไม่ธรรดา ครั้งพญามารเข้าขัดขวางการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า เมื่อพระพุทธเจ้าตรัสรู้สำเร็จ พญามารพ่ายแพ้จากไป พิณที่พญามารถือไว้ได้หลุดจากมือ พระอินทร์เห็นจึงเก็บพิณซึ่งมีสีเหลืองดุจผลมะตูมสุกนี้ไว้แล้วมอบให้ปัญจสิขรคนธรรพ์ กลายเป็นพิณประจำตนของท่านตั้งแต่นั่นมา
ที่มา : เปิดชีวิต เทวดา นางฟ้า ไขปริศนาแดนสวรรค์
ภาพ : วัดบวรนิเวศวิหาร
บทความน่าสนใจ
เรื่องเล่าของ พระอินทร์ กับ 7 หลักปฏิบัติของคนดี
ท่านพุทธทาสภิกขุระงับ โรคหัวใจวาย และน้ำท่วมปอดด้วยธรรมโอสถของพระพุทธเจ้า
เราเป็นเพียงผู้บอกทางเท่านั้น พระพุทธเจ้าเป็นเพียงผู้บอกทาง ไปสู่พระนิพพาน
ภพภูมิหลังความตาย ที่สัตว์โลกทั้งหลายต้องเวียนว่ายตายเกิด
ในหลวงรัชกาลที่ 9 – พระราชาผู้เปี่ยมด้วยอัจฉริยภาพด้าน ดนตรี
ดนตรีจิตอาสา ความสุขในทุกบันไดเสียง
โทมัส วิกกินส์ ( Blind Tom ) ชายผู้เกิดเป็นทาส สู่นักดนตรีอัจฉริยะ
จากว่าที่นักกฎหมายสู่เส้นทางสายดนตรี อะตอม – ชนกันต์ รัตนอุดม
