ความจริงแล้วธรรมชาติสร้างอวัยวะให้เราไว้อย่างแข็งแกร่งมาก ยกตัวอย่างเช่น “ฟัน” สามารถบดเคี้ยวได้เป็นเวลา 70 ปีโดยที่จะเกิดการสึกเพียงเล็กน้อย ถ้านำเหล็กขนาดเท่ากับฟันมาสีกัน เชื่อได้ว่าไม่เกิน 2 ปีเหล็กนั้นจะกุดจนหมดไป แต่กระนั้นทุกวันนี้ก็มีคนที่ฟันผุ ฟันเสียกันมากมาย ไม่ใช่เพราะธรรมชาติออกแบบมาไม่ดี แต่เพราะคนที่ใช้ไม่เอาใจใส่ดูแลรักษา เช่นเดียวกับอวัยวะอื่น ๆ หัวใจ ไต ตับ ปอด หรือแม้แต่เส้นเลือด ถือว่าเป็นประติมากรรมขั้นสูงสุดของธรรมชาติที่สร้างมาให้ใช้งานได้อย่างน้อย 100 ปี แต่ด้วยการดำรงชีวิตอย่างประมาท ทำให้อายุขัยของอวัยวะสั้นลง
อีกสิ่งหนึ่งที่สามารถส่งผลกระทบต่อสุขภาพได้อย่างกะทันหันปัจจุบันทันด่วนคือ อุบัติเหตุ แม้จะมีร่างกายที่แข็งแรงเพียงใด แต่เมื่อมีอุบัติเหตุเกิดขึ้น จะมีปัญหาด้านสุขภาพทันที และบางครั้งถึงขนาดสูญเสียอวัยวะ เป็นเจ้าชายนิทรา เป็นอัมพฤกษ์ อัมพาต ฯลฯ การดำเนินชีวิตอย่างมีสติสัมปชัญญะจะช่วยป้องกันได้ พยายามหมั่นฝึกเจริญสติอยู่เสมอๆ อุบัติเหตุต่างๆ ที่เกิดขึ้นไม่ใช่เรื่องบังเอิญแต่เป็นผลมาจากกรรมเก่า คนเราสามารถเอาชนะกรรมได้ด้วยสติ ดังที่หลวงพ่อชาเคยกล่าวไว้ว่า “เหนือฟ้ายังมีฟ้า เหนือกฎแห่งกรรมยังมีวิปัสสนากรรมฐาน”
ตามทฤษฎีของ อับราฮัม มาสโลว์ ปรมาจารย์ด้านจิตวิทยาบอกไว้ว่า มนุษย์จะมีความต้องการทางด้านร่างกายเป็นอันดับแรก เช่น อาหาร ยารักษาโรค การหายใจ การขับถ่ายการนอนหลับ ฯลฯ ตราบใดที่ความต้องการในระดับต่ำสุดนี้ยังไม่ได้รับการตอบสนอง จะไม่มีความใฝ่ฝันไปถึงความปรารถนาในระดับที่สูงขึ้น และแม้ว่าจะประสบความสำเร็จในชีวิตเพียงใด ถ้าความต้องการขั้นพื้นฐานนี้ไม่ได้รับการตอบสนองก็จะหาความสุขไม่ได้ เช่น มาริลีน มอนโร, เอลวิส เพรสลีย์, ไมเคิล แจ็กสัน ฯลฯ ที่ล้วนเสียชีวิตด้วยการกินยานอนหลับเกินขนาด จะเห็นได้ว่า แม้แต่ความต้องการขั้นพื้นฐานอย่างการนอนให้หลับยังทำไม่ได้ การร่ำรวยเป็นพันล้านแต่มีปัญหาสุขภาพไม่ว่ากายหรือใจ ในที่สุดเงินที่มีก็ซื้อความสุขไม่ได้
ความสุขที่แท้จริงมาจากสุขภาพที่แข็งแรง ซึ่งคำว่า “สุขภาพ” แปลตรงตัวก็ได้ความหมายว่า สภาพแห่งสุข เมื่ออายุมากขึ้นจะรู้ว่าสุขภาพที่แข็งแรงมีค่ามากกว่าสิ่งอื่นใดทั้งหมด แม้มีชีวิตที่ไม่ได้ร่ำรวยอะไร แต่มีสุขภาพแข็งแรงก็จะมีความสุข ชีวิตความเป็นอยู่ของคนเราในปัจจุบัน ถ้าเทียบแล้ว สะดวกสบายและดีกว่าฮ่องเต้ในสมัยโบราณด้วยซ้ำ สมัยนั้นไม่มีห้องน้ำแบบบ้านในปัจจุบัน ต้องใช้กระโถน ไม่มีระบบท่อ พัดลม เครื่องปรับอากาศ โทรทัศน์ คอมพิวเตอร์ ฯลฯ ยารักษาโรคยิ่งไม่ต้องพูดถึง มีแต่สมุนไพรซึ่งให้ผลการรักษาไม่แน่นอน ซึ่งคนที่ลำบากที่สุดในโลกปัจจุบันก็ยังสามารถเข้าถึงยารักษาโรคที่มีคุณภาพได้มากกว่าจักรพรรดิสมัยก่อน
ดังนั้นการแสวงหาความสุขในปัจจุบันไม่ใช่เรื่องยาก เพียงแต่ขอให้มีสุขภาพที่แข็งแรงทั้งกายและใจ
ทันตแพทย์สม สุจีรา
คอลัมน์บทความ นิตยสารชีวจิต ฉบับ 381
บมความน่าสนใจอื่นๆ
พลังสุขภาพจิต กู้วิกฤติเป็นโอกาส
16 สเต็ปวิธีคิด เพื่อสุขภาพจิตดี สไตล์ บ.ก.
