แก้เครียดถาวร
ความจริง คำว่า “การแพทย์ทางเลือก” เป็นคำเก่าแก่ ของทศวรรษที่แล้ว มาจาก Alternative Medicine มักหมายถึง ถ้าไม่เลือกแพทย์แผนปัจจุบัน ก็เลือก “ฉัน” ก็ได้…ซึ่งไอเดียนี้ล้มเหลว เพราะทุกอวัยวะเกื้อกูลกัน สรรพสิ่งส่งเสริมพึ่งพากันและกันได้
ฉะนั้น สมัยนี้ เก๋กว่า ทันสมัยกว่า ต้องใช้คำว่า การแพทย์ผสมผสาน หรือ Integrated Medicine หมายถึง เลือกมากกว่าหนึ่ง ในแบบที่ส่งเสริมกันและกัน เพื่อนำไปสู่ผลลัพธ์ที่ยอดเยี่ยมดีงาม โดยยึดเอาการแพทย์แผนปัจจุบันเป็นหลัก
ตลอดระยะเวลากว่า 20 ปีที่ผู้คนรู้จักชีวจิต กูรูต้นตำรับของเรา อาจารย์สาทิส อินทรกำแหง ก็บอกเช่นนี้เสมอ ว่าเราเป็น “การแพทย์ผสมผสาน” เรื่องการกินอยู่ อาหารเป็นยา การปรับจิตใจ คลายเครียดกังวล ล้วนแล้วแต่ช่วยให้การรักษาตามการแผนปัจจุบันได้ผลดียิ่งขึ้น
แต่ถ้าใครจะเคยได้ยินว่า ชีวจิตเป็น “การแพทย์ทางเลือก” นั่นเพราะทศวรรษที่ผ่านมา วงการวิทยาศาสตร์สุขภาพ ต้องการเขย่าการแพทย์แผนปัจจุบัน ให้ทั่วโลกรู้ว่า นายไม่ได้เจ๋งจริง รักษาทุกโรคได้จริง ฉะนั้นนายต้องลดอีโก้ลง แล้วเปิดทางให้วิทยาศาสตร์สุขภาพและการแพทย์แขนงอื่นๆ โดยเฉพาะการแพทย์พื้นบ้าน อาหารและสมุนไพรท้องถิ่น เข้ามามีบทบาทในการรักษาโรคและสุขภาพของมนุษย์ เพราะมันเป็นแนวทางที่ช่วยมนุษยชาติได้ดีกว่า โดยพวกเขาเรียกตัวเองว่า “การแพทย์ทางเลือก” ทว่า เมื่อถึงวันนี้ ที่การแพทย์แผนปัจจุบันลดการ์ดลง ยอมญาติดีกับการแพทย์อื่นๆ ทั่วโลก เราเลยเช็คแฮนด์กัน เป็น “การแพทย์ผสมผสาน” กันเถอะ
อิอิ เอาล่ะ…เข้าเรื่องของเราค่ะ
เนื่องจากคุณหมอแอนดรูว์ ไวล์ แกได้รับขนานนามว่า เป็นพ่อมดการแพทย์ทางเลือกชาวมะกัน ภาพความเป็น “การแพทย์ทางเลือก” ของแกจึงไม่หายไปไหน (แม้จะเป็นแพทย์ศาสตร์บัณฑิตจากโรงเรียนแพทย์ฮาร์วาร์ดก็ตาม) ประกอบกับหนังสือ Spontaneous Happiness ในบทที่ว่าด้วย “Optimizing Emotional Well-Being by Caring for the Body ก็กล่าวถึง วิธีทางเลือกที่จะช่วยบำบัดอาการเครียดหรือซึมเศร้า บ.ก.เลยขอใช้ชื่อเรื่องว่าเป็น “การแพทย์ทางเลือก” (เกริ่นนำซะเกือบจบเรื่องแน่ะ 555…แซวตัวเอง)
การแพทย์ทางเลือกเหล่านั้น ได้แก่
1.การกินอาหารเสริม และบ.ก.ได้บอกไปแล้วในตอนที่แล้วเรื่องการกิน >น้ำมันปลา วันละ 200-2,000 มิลลิกรัม ตามคำแนะนำของคุณหมอเดเนียล จี.เอเมน (ส่วนคุณหมอแอนดรูว์ให้กิน 2-4 กรัม) > และการได้รับวิตามินดีอย่างเพียงพอ (คุณหมอแอนดรูว์แนะนำให้ได้รับวันละ 2,000-10,000 IU)
2. การออกกำลังกาย โดยคุณหมอแอนดรูว์ไม่ได้เน้นการออกกำลังกายอะไรเป็นพิเศษ แต่แนะนำให้ทำกิจกรรมในลักษณะที่เป็นการออกกำลังกาย เหมือนคนสมัยโบราณที่ไม่เคยมีความเครียด เพราะต้องล่าสัตว์ หรือหนีเสือเนืองๆ เมื่อปี 2013 ที่คุณหมอแอนดรูว์เขียนหนังสือเล่มนี้ ท่านระบุว่า ไม่มีงานวิจัยเพียงพอในการรับรองว่า การออกกำลังกายช่วยคลายเครียดได้จริง ซึ่งเราเชื่อว่า ตอนนี้มีงานวิจัยเพียงพอที่จะรับรองการออกกำลังกายคลายเครียดได้แล้ว เพราะเมื่อออกกำลังกาย สมองจะหลั่งสารสุขออกมา ช่วยให้ร่างกายคลายเครียดได้ ยิ่งไปกว่านั้น คนที่ออกกำลังกายเป็นประจำ จะป้องกันการกลับมาของโรคเครียดได้ด้วย
3. การนอนหลับ ซึ่ง บ.ก.เล่าประโยชน์ของการนอนหลับลึก นอนหลับสนิท และนอนหลับเพียงพอบ่อยแล้ว ครั้งนี้จึงขอยกข้อเสียของการนอนหลับไม่ดี ตามที่คุณหมอแอนดรูว์กล่าวไว้มาบอกค่ะ นั่นคือ ทำให้มองโลกในแง่ร้าย ปลีกตัวไม่เข้าสังคม และเสี่ยงต่ออาการเจ็บปวดทางกายสูงกว่าปกติ โดยงานวิจัยชิ้นหนึ่งจากมหาวิทยาลัยเพนซิลวาเนีย ยืนยันว่า การนอนหลับวันละ 4-5 ชั่วโมงติดต่อกัน 1 สัปดาห์ ทำให้เครียดง่าย โกรธง่าย เศร้าง่าย และจิตตกง่ายกว่าปกติ
4. พลังแสง จากการรักษาคนไข้ชาวอเมริกันของคุณหมอแอนดรูว์ ท่านยืนยันว่าพบคนไข้ป่วยด้วยโรคจิตเวชช่วงฤดูหนาว ที่อากาศขมุกขมัว มากกว่าฤดูร้อน ที่อากาศแจ่มใส มีแสงอาทิตย์ส่องตลอดวัน คนไข้โรคซึมเศร้าบางคนที่มีอาการหนัก หลังจากที่ท่านแนะนำให้นำกล่องไฟไปตั้งไว้ในบ้าน โดยเฉพาะช่วงเวลาที่ไม่มีแสงอาทิตย์ พบว่าอาการซึมเศร้าของคนไข้คนนั้นดีขึ้น
5. ทำสวน ในดิน เราพบแบคทีเรียตัวหนึ่งที่ชื่อว่า M Vaccae ซึ่งหลังจากนำมาทดลองในสัตว์แล้วพบว่า แบคทีเรียตัวนี้ ช่วยเสริมสร้างภูมิต้าน และสร้างเซโรโทนินในสมอง และทำหน้าที่เหมือนยาคลายเครียด
6. จินตนาการบำบัด (Visualization) โดยคุณหมอแอนดรูว์กล่าวอ้างถึงกระบวนการบำบัดทางจิตใจว่า จินตนาการไปช่วยแปรเปลี่ยนกลไกในสมองและจิตใจอย่างไรบ้าง วิธีการง่ายๆ คือ ให้จดจำสถานที่หรือเรื่องราวที่เรามีความสุขที่สุดไว้ เมื่อเครียดหรือรู้สึกไม่ดี ก็ให้จินตนาการถึงสถานที่หรือเรื่องราวนั้นๆ
7. หายใจบำบัด จะว่าไป การฝึกโยคะช่วยทำให้เราจดจ่ออยู่กับลมหายใจ ซึ่งเป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยคลายเครียดคลายซึมเศร้าได้ คุณหมอแอนดรูว์เองก็ให้ความสำคัญกับเรื่องนี้ และสอนบุคคลทั่วไปในเรื่องการจดจ่ออยู่กับลมหายใจ โดยวิธีการง่ายๆ ของท่านคือ 1. จดจ่ออยู่กับลมหายใจเข้า-ออก ตลอดเวลาที่นึกได้ 2. เมื่อจดจ่อได้แล้ว ให้ลองหายใจลึกขึ้น และช้าลง บ่อยเท่าที่จะเป็นไปได้ 3. ให้ท้องพองเมื่อหายใจออก 4. เพื่อให้หายใจได้ลึกขึ้น แนะนำให้สูดลมหายใจเข้าจนสุด
8. ฝึกจดจ่อ คุณหมอแอนดรูว์กล่าวถึง การเพ่งดวงไฟ แบบการเพ่งกสิณของบางสำนักสงฆ์ โดยวิธีง่ายๆ ที่คุณหมอนะนำคือ การจดจ่ออยู่กับกิจกรรมสร้างเสริมสมาธิ เช่น งานเย็บปักถักร้อย การขับรถ การวาดภาพระบายสี
9. ฝึกทำสมาธิ คงไม่ต้องบอกเล่าเก้าสิบอะไรเกี่ยวกับศาสตร์นี้ ซึ่งไม่ว่าจะเป็นการทำสมาธิของศาสนาใดก็ตาม ล้วนแล้วแต่ช่วยให้สมองหลั่งสารสุข ช่วยคลายเครียดและซึมเศร้าได้ทั้งสิ้น
10. ลิมิทการรับข่าวสาร คุณฟรานซิล เฮลเจน ผู้เรียกตัวเองว่า cyberneticist เขียนบทความชิ้นหนึ่งชื่อ Complexity and Information Overload in Society กล่าวถึงการรับข่าวสารข้อมูลที่มีท่วมหัวท่วมหู-คำของบ.ก.เอง ทั้งจากอินเตอร์เน็ต สมาร์ทโฟน โซเชียลมีเดีย ทีวี และอื่นๆ ทำให้เกิดอาการ data smog ซึ่งเป็นความสงสัยใคร่รู้ กลายเป็นความคิดวุ่นวาย ก่อให้เกิดความเครียดตามมา นอกจากนี้โดยธรรมชาติของสมองจะสามารถจดจ่อกับสิ่งใดสิ่งเดียวเท่านั้น หากต้องปรับการจดจ่อไปมาระหว่างสิ่งนั้นกับสิ่งนี้ โดยเฉพาะหากเป็นสิ่งที่ก่อให้เกิดอารมณ์ อารมณ์นั้นย่อมส่งผลต่อสิ่งต่างๆ ที่เหลือ และอารมณ์ที่ว่า ส่วนใหญ่เป็นอารมณ์ด้านลบ ที่ก่อให้เกิดความเครียด
