โรคอ้วน ในทรรศนะแพทย์แผนไทยจะเชื่อมโยงกับธาตุลมในระบบทางเดินอาหารและการย่อย การขับถ่าย (ลมโฏฐาสยาวาตและลมกุจฉิสยาวาต) เป็นหลัก โดยสังเกตได้จากเมื่ออายุมากขึ้น มักท้องอืด ท้องผูก อาหารไม่ย่อย จุกเสียดแน่นท้องบ่อยๆ
เหล่านี้ล้วนเป็นผลจากระบบธาตุลมขาดสมดุล (กลไกลควบคุมการย่อย การขับถ่าย และการเคลื่อนไหวของลำไส้ไม่ดี) และยังเป็นผลมาจากไฟธาตุ (ไฟย่อยอาหาร) ที่อ่อนกำลังลงด้วย ทำให้ประสิทธิภาพในการเผาผลาญลดลง การย่อย การขับถ่าย การไหลเวียน การดูดซึมทำงานประสิทธิภาพลดลง จึงก่อให้เกิดการสะสม พอมากขึ้นก็จะตามมาด้วยอาการต่างๆ เช่น ปวดเมื่อย หรือ อาการหนักเนื้อหนักตัว ท้องอืดง่าย อาหารย่อยไม่ดี ท้องผูก ลำไส้ทำงานไม่ดีก่อให้เกิดการสะสมของเสียในทางเดินอาหารมากขึ้นเกิดไขมันสะสมและพอกตามอวัยวะต่างๆ เช่น กล้ามเนื้อ หลอดเลือด ลำไส้ และตับ
ในศาสตร์การแพทย์แผนไทยระบุไว้ว่ารสชาติของยาคือ ตัวกำหนดสรรพคุณของยานั้นๆ ซึ่งแม้ในศาสตร์ไม่ได้กล่าวถึงการรักษาโรคอ้วนไว้โดยตรง แต่สังเกตจากสูตรตำรับยาที่ช่วยควบคุมน้ำหนักที่หมอแผนไทย ตั้งตำรับขึ้น มักประกอบด้วยสมุนไพรรสเปรี้ยว รสร้อน หรือเผ็ดร้อน และบางตำรับยังมีส่วนของยาระบายเพื่อลดการสะสมเพราะอาหารหรือยาที่มีรสเปรี้ยวจะช่วยเพิ่มการทำงานของปิตตะ (ไฟธาตุของร่างกาย) ซึ่งไฟธาตุนั้นมีแหล่งกำเนิดอยู่ที่ตับยกนัง (ตับและตับอ่อน) และยังมีไฟธาตุที่แฝงอยู่ในระบบของธาตุน้ำ เช่น น้ำย่อย น้ำดี เป็นต้น ไฟธาตุเป็นตัวที่ทำให้ระบบของลมนั้นทำงานเป็นปกติ ช่วยให้เกิดการไหลเวียนและทำให้ร่างกายไม่เกิดการสะสมของเสียตลอดจนไขมัน จึงไม่ทำให้เกิดโรคอ้วน
นอกจากนี้ “อาหารรสร้อนหรือรสเผ็ดร้อน” นั้น ก็เป็นอีกรสหนึ่งที่จะช่วยให้ท่อทางเดินต่างๆ ของร่างกายขยายตัวและไหลเวียนดี เพิ่มประสิทธิภาพการย่อย (เพิ่มไฟธาตุในการย่อยอาหารและเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของธาตุลมที่เกี่ยวกับการย่อย) การขับถ่าย และการไหลเวียนให้เป็นปกติ ช่วยเพิ่มการเผาผลาญอาหารต่างๆ ช่วยอบอุ่นร่างกาย และยังช่วยรักษาสมดุลธาตุ แต่ในกรณีที่สมดุลธาตุเสียไป จึงปรับรสชาติอาหารบางรสให้เพิ่มขึ้น เพื่อปรับสมดุลกลับคืนมา
อาหารที่เตรียมไว้ปรับสมดุลธาตุในครั้งนี้มีส่วนของพืชผักและผลไม้ที่ช่วยในการย่อยในระบบธาตุ(ไฟ) โดยช่วยกระตุ้นการหลั่งน้ำย่อย (น้ำที่มีไฟธาตุ) และยังเป็นอาหารที่เพิ่มกากใยในลำไส้ เพิ่มน้ำในทางเดินอาหาร เพิ่มกากใยและคูถเสมหะทำให้ระบบการย่อย การขับถ่าย การเผาผลาญ (ไฟธาตุ ธาตุลม และธาตุน้ำ) ทำงานเป็นปกติ ได้สารอาหารครบทุกหมู่และครบทุกธาตุให้คุณใช้แก้ไขโรคอ้วนได้อย่างอิ่มอร่อย
***เมนูแนะนำปรับสมดุลธาตุนั่นก็คือ “เมนูร็อคแอนด์โรล”***
- ขิง ช่วยเพิ่มการทำงานของระบบไฟธาตุสำหรับย่อยอาหาร จึงไม่ทำให้เกิดการสะสมของเสียในร่างกาย ช่วยเพิ่มกลไกการทำงานของธาตุลมในระบบการย่อยให้ดีขึ้นจึงช่วยย่อยอาหารและ ขับลมได้ดี
- ผลไม้ที่มีรสเปรี้ยวช่วยเสริมไฟ ธาตุในส่วนของกระเพาะและลำไส้ และเมื่อย่อยแล้วเหลือในส่วนที่เป็นกากใยอาหาร (กรีสังหรืออาหารเก่า) ในลำไส้ช่วยทำให้เกิดเป็นมวนของกากใยอาหารทำให้ระบบการทำงานของลำไส้ขับ เคลื่อนของเสียออกจากร่างกายได้ดีขึ้น ทั้งช่วยป้องกันท้องผูกและการสะสมของเสีย
เรื่องและสูตร : อาจารย์วันทนี ธัญญา เจตนธรรมจักร เรียบเรียง : สิทธิโชค ศรีโช
ขอบคุณภาพประกอบบทความจาก Pinterest.com
