งานวิจัยพบว่า อาหารที่สกัดหรือขัดสีและกากใยออกไปจนได้แคลอรีเข้มข้น เช่น น้ำมันและความหวาน สามารถกระตุ้นสมองให้หลั่งสารโดพามีนที่ Pleasure Center ทำให้เกิดความพอใจและอยากได้รับอาหารนั้นมากขึ้นเช่นเดียวกับการเสพโคเคนหรือเฮโรอีน พูดง่ายๆ ว่าอาหารมันๆ และหวานๆ เป็นความเพลินแบบเอกซ์ตร้าที่เราเสพติด และเมื่อเสพติดแล้วก็ไม่อยากเสาะหาอะไรอย่างอื่นแล้วเพราะเปลืองแรงและไม่สะใจเท่า
เราไม่ได้ทำอะไรผิด เพราะแค่ทำตามสัญชาตญาณดั้งเดิมที่ถ่ายทอดจากบรรพบุรุษมาหลายชั่วอายุคน แต่เราไม่รู้ว่าสิ่งแวดล้อมด้านอาหารได้เปลี่ยนไปแล้วในชั่วอายุคนก่อนๆ เมื่อสัญชาตญาณนี้ค่อยๆ พัฒนาขึ้นมาในยีน
อาหารที่สกัดมาแต่แคลอรีเข้มข้นยังไม่มี แต่ตอนนี้กลายเป็นอาหารรอบๆ ตัวเราไปเสียแล้ว และเราก็ยังทำตามสัญชาตญาณเดิมที่ยึดเอาความเพลินแบบไม่ต้องออกแรงมากเป็นที่หมาย แม้ว่าความเพลินนี้จะทำให้ตัวตาย เราก็ยอม เหมือนอย่างที่คนไข้เบาหวานของผมคนหนึ่ง ท่านเล่ามอตโต้หรือคติพจน์ของท่านก่อนที่จะมาเข้าแคมป์สุขภาพของผมคือ
“…กินก่อน ตายทีหลัง”
เมื่อการกินของมันๆ หวานๆ คือการเสพติด ครั้นจะหันมาทำตัวดีกินอาหารธรรมชาติ ได้แก่ ผัก ถั่ว ข้าวกล้อง ซึ่งเต็มไปด้วยกากใย สมองซึ่งติดอาหารไร้กากใยและมีแคลอรีสูงระดับเอกซ์ตร้าก็แสดงอาการลงแดง เป็นการลงแดงในระดับสัญชาตญาณซึ่งมีพลังมาก ไม่ใช่ในระดับสำนึกผิดชอบชั่วดี ซึ่งมีพลังน้อยกว่าผู้ที่เปลี่ยนมากินอาหารเพื่อแก้ไขปัญหาสุขภาพจึงพบว่า แนวทางชีวิตใหม่เป็นแนวทางที่สูญเสียความเพลิดเพลินที่เคยมีในระดับที่ยากจะรับได้ ต้องยื้อยุดกับสัญชาตญาณที่คอยฟ้องตัวเองว่า ความเพลินในชีวิตกำลังจะหายไปแบบตลอดกาลเสียแล้ว
แรงดึงดูดที่จะพาถอยกลับไปสู่อาหารแบบเดิมๆ ตลอดเวลาในระยะลงแดงนี้จะรุนแรงอยู่นานประมาณ 1 – 2 เดือน คนที่สู้แรงนี้ไม่ไหว ก็จะเปลี่ยนอาหารไม่สำเร็จต้องล้มลุกคลุกคลานครั้งแล้วครั้งเล่า เหมือนคนที่ติดยาเสพติดแล้วเลิกไม่ได้สักที ท้ายที่สุดก็ต้องเสพมันต่อไปแม้จะทำให้ตัวเองตายก็ยอม แบบว่า…ตายก็ตาย
วงการแพทย์ไม่มีวิชาแก้ลงแดง ที่ได้ผลดังนั้นท่านที่ติดอาหารหวาน อาหารมัน จึงต้องเอาตัวรอดแบบตัวใครตัวมันเหมือนพวกขี้ยาที่ติดยาเสพติดทั้งหลาย เพราะไม่มีหมอคนไหนช่วยท่านได้
แต่ไม่นานมานี้ผมเคยดูคลิปวิดีโอในยูทูบ ผู้หญิงไทยในอังกฤษคนหนึ่งซึ่งติดยาเสพติดมาสิบปีแล้ว เล่าวิธีที่เธอเลิกยาเสพติดด้วยการหักดิบ ทิ้งเข็ม ทิ้งยาแล้วนั่งสมาธิตามดูลมหายใจ (อานาปานสติ) เธอเล่าว่า พอลงแดงน้ำลายเหนียวก็ตามดูลมหายใจเข้า – ออก แล้วใจก็แวบไปหายาเสพติดอีก เธอก็ดึงมาอีก ดึงกันไปดึงกันมาอยู่อย่างนี้ นอนไม่หลับทั้งคืน
แต่เธอก็ได้เคล็ดว่า เอ๊ะ! เวลาที่อยู่กับลมหายใจได้ ก็ไม่คิดถึงยาแฮะ จนโต้รุ่งเธอก็เลิกยาได้จริง ๆ นี่เป็นหลักฐานระดับเรื่องเล่า แต่ท่านที่กำลังลดน้ำหนักหรือเปลี่ยนอาหารเพื่อรักษาโรคของตัวเองจะลองนำไปใช้ดูก็ได้นะครับ
จาก คอลัมน์WELLNESS CLASS นิตยสารชีวจิต ฉบับ 435
บทความน่าสนใจอื่นๆ
อาหารรสจัด วายร้ายทำลายสุขภาพคนทำงาน
ฉลาดใช้ เครื่องปรุงรส ลดเสี่ยงมะเร็ง เบาหวาน ความดัน
