วัยรุ่นที่มีความแปรปรวนทางจิตใจโดยคิดว่าตนเองอ้วนไป จะพยายามควบคุมน้ำหนักให้ต่ำกว่ามาตรฐานที่ควรจะเป็นจนเกิดเป็นโรคที่เรียกว่า อนอเร็กเซียเนอร์โวซา (ANOREXIA NERVOSA) ส่วนประเภทที่ระบายความเครียดด้วยการกินเก่ง กินบ่อย ครั้งละมากๆ ก็จะเกิดโรคอ้วน (OBESITY) ได้ วัยรุ่นที่แม้จะมีรูปร่างและน้ำหนักสมตัวแล้ว แต่ยังคิดว่าตนเองมีน้ำหนักมากอยู่เรื่อยไป จะพยายามหาหนทางลดน้ำหนักด้วยวิธีต่างๆ เช่น ฝังเข็ม กินยาลดความอ้วน และถึงไปทำศัลยกรรมดูดไขมันด้วย
มีผู้มาปรึกษาผมเป็นครั้งคราว เรื่องลูกสาวของตนซึ่งกำลังอยู่ในวัยรุ่น มีความรู้สึกว่าตนเองอ้วนไป บางรายพามาให้คุณหมอเห็นหน้าและพูดคุยด้วย ส่วนใหญ่คุณหมอเห็นว่า เธอเหล่านั้นไม่ใช่คนอ้วนจริง เจ้าตัวคิดไปเองว่าอ้วน รูปร่างไม่สวย เกิดไม่สบายใจ กังวล หงุดหงิด โกรธง่าย และแอบไปซื้อยาลดความอ้วนมากินเองตามที่เพื่อนๆ แนะนำกันมา
ไปรักษาที่สถานบริการเสริมสวยและรักษาสุขภาพ หรือไปพบแพทย์ที่คลินิก โรงพยาบาลการใช้ยาลดความอ้วนแม้จะได้ผลทำให้น้ำหนักลดลง แต่หยุดยาเมื่อใด น้ำหนักก็เพิ่มกลับมาอีก ยาที่กินทำให้อ่อนเพลีย ไม่มีแรง นอนไม่หลับ แต่ที่อดทนกินเพราะอยากสวย อยากให้น้ำหนักลดนั่นเอง เมื่อไม่ได้ผลก็รู้สึกหมดกำลังใจ เบื่อหน่ายรูปร่างตนเอง ถึงกับคิดฆ่าตัวตาย ไม่อยากมีชีวิตอยู่ต่อไปแล้ว ซึ่งเป็นอันตรายอย่างยิ่ง
เมื่อน.พ.ชูทิตย์ ปานปรีชา ได้พูดคุยกับวัยรุ่นผู้รักสวยรักงามนี้ พบว่าบางรายตำหนิตนเองหลายเรื่อง พ่อแม่ไม่รักบ้าง เรียนไม่เก่งบ้าง ไม่มีผู้ชายมาชอบพอเหมือนเพื่อนๆ บ้าง คิดว่าเพื่อนมีรูปร่างสวยกว่าเธอทั้งนั้น ที่สำคัญคือ ไม่อ้วนเหมือนเธอ ชมชอบดาราภาพยนตร์โทรทัศน์ ที่มีรูปร่างหน้าตาดี เอวบางร่างน้อย คิดว่าผู้หญิงสวยในอุดมคติควรมีหุ่นนางแบบอย่างที่มาเดินแฟชั่นโชว์
หมอช่วยเหลือแก้ปัญหาด้วยการนั่งคุยกันให้เธอเล่าประสบการณ์ชีวิตตั้งแต่วัยเด็ก ได้ระบายความไม่สบายใจที่มีอยู่ โดยเฉพาะเรื่องของรูปร่างและน้ำหนัก ให้เธอได้เรียนรู้ว่าคนเราควรมีน้ำหนักเท่าใดจึงจะเหมาะสม น้ำหนักมากแค่ไหนจึงจะถือว่าอ้วนไป คนดีคนเก่งเป็นที่ชื่นชอบของสังคม ไม่จำเป็นต้องมีรูปร่างดีสวยเสมอไป แต่ต้องเป็นคนดีที่ใจต่างหาก คุยกับเธอว่าดีที่ใจหมายถึงอะไร ให้เอาความดีมาชดเชยรูปร่างที่คิดว่าอ้วน พร้อมกับให้กำลังใจว่าการเป็นคนดีเธอทำได้แน่ แม้จะต้องใช้เวลาสักหน่อย ชมเชยเมื่อเธอทำความดี ถ้าทำยังไม่ได้ ก็ให้กำลังใจทำใหม่อีก
คนเราย่อมมีความหวัง และสามารถทำความหวังให้สำเร็จได้ ถ้าไม่ยอมแพ้เสียอย่าง บุคคลกลุ่มสำคัญที่จะช่วยเหลือเธอได้คือ พ่อแม่ พี่น้อง ญาติ และเพื่อนฝูงที่สนิท เป็นการดีที่จะคุยกับพ่อแม่เป็นส่วนตัวเสียก่อน จึงพบร่วมกันกับวัยรุ่นผู้นั้นเมื่อได้วางแผนตกลงกับพ่อแม่แล้ว
บทบาทของเพื่อนสนิทมีความสำคัญมากครับ เพราะวัยนี้จะเชื่อเพื่อนพอๆ กับหรือมากกว่าพ่อแม่ ผมพบเพื่อนผู้นั้นก่อนถามแนวคิดของเขาเรื่องน้ำหนักของวัยรุ่นควรอยู่ที่เท่าใดจึงเหมาะสม เมื่อเห็นว่าเพื่อนผู้นั้นมีแนวคิดถูกต้องแล้ว และยินดีจะช่วยเหลือ ก็จะขอร้องให้เข้าร่วมในกระบวนการรักษาด้วย พบว่าบางรายเพื่อนช่วยได้มากทีเดียว เกือบทุกรายพ่อแม่สามารถช่วยลูกวัยรุ่นได้เป็นอย่างดี ผมจะกำชับพ่อแม่ให้ชมเชยทุกครั้งเมื่อลูกทำดี ทำถูกต้องละเว้นการพูดถึงน้ำหนักของเธอ ไม่ควรตำหนิ แต่ให้คำแนะนำที่เป็นประโยชน์เน้นถึงการเป็นคนดีคือดีที่ใจ ไม่ใช่ที่กายอยากเห็นเธอเป็นคนดี ยังมีเวลาอีกมากที่จะพัฒนาตนเอง พ่อแม่จะช่วยเป็นกำลังใจให้เสมอ
อ่านต่อหน้า 3
