งานวิจัยอีกกลุ่มหนึ่งเป็นรายงานจากการผ่าศพเด็กฝรั่งที่ตายด้วยโรคอื่นพบว่า เด็กเกือบทุกคนมีไขมันพอกหลอดเลือดเป็นเส้นยาว (Fatty Streak) ซึ่งเป็นปฐมบทของการเป็นหลอดเลือดแดงตีบแข็งอยู่แล้วตั้งแต่วัยเด็ก
เรื่องนี้ผมรู้มาตั้งนานแล้ว สมัยผมเรียนผ่าตัดหัวใจอยู่เมืองนอก เวลาเด็กตาย ผมต้องผ่าศพตรวจหัวใจทุกซอกทุกมุม และเห็นเด็กอายุ 9 ขวบ 10 ขวบเป็นหลอดเลือดหัวใจตีบเรียบร้อยแล้ว
พอผมกลับมาเมืองไทย สมัยนั้นไม่มีคนไทยเป็นโรคนี้ ผมหาคนไข้ผ่าตัดไม่ได้เลย คนไข้คนแรกของผมอายุ 83 ปี นับตั้งแต่นั้นมาคนไข้ที่ผมผ่าตัดก็อายุน้อยลง ๆ คนสุดท้ายที่ผมผ่าตัดบายพาสก่อนบอกลาอาชีพหมอผ่าตัดหัวใจมีอายุ 27 ปีเท่านั้นเอง
ประเด็นที่ว่าโรคนี้ป้องกันได้นั้นมีหลักฐานมาจากสองส่วน ส่วนที่หนึ่ง คือ หลักฐานเชิงระบาดวิทยา ที่บ่งชี้ว่าชุมชนหรือประเทศที่กินแต่พืชผักผลไม้นั้นหาคนเป็นโรคหลอดเลือดแดงตีบแข็งแทบไม่ได้เลย ส่วนที่สองเป็นหลักฐานที่แสดงว่าโรคลดจำนวนลงหากมีการแทรกแซงด้วยการจัดการปัจจัยเสี่ยงของโรค โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเปลี่ยนอาหารเพื่อลดไขมันในเลือด
ตัวอย่างที่ชัดมากคือชุมชนคาเรเลีย (Karelia) ในประเทศฟินแลนด์ ซึ่งการปรับเปลี่ยนโครงสร้างอาหารการกินในชุมชนขนาดใหญ่ทำให้การป่วยและการตายจากโรคลดลงไปถึงร้อยละ 75 ในช่วง 30 ปีที่ผ่านมา
ประเด็นที่ว่าโรคนี้รักษาให้หายได้นั้น ผมไม่ได้หมายถึงการทำบอลลูนบายพาส หรือแม้แต่การใช้ยาลดไขมันหรือยาลดความดันนะครับ สิ่งเหล่านี้ไม่ได้ทำให้โรคหาย แต่หลักฐานทางวิทยาศาสตร์ที่ยืนยันว่าโรคนี้หายได้นั้นมาจากสองทาง
ทางหนึ่งคือ หลักฐานจากการปรับอาหารในคนไข้อย่างเข้มงวดไปสู่การไม่กินเนื้อสัตว์เลย กินแต่อาหารจากพืชอาหารไขมันต่ำ หรือไม่มีการใช้น้ำมันเลย
อีกทางหนึ่งคือ การปรับการใช้ชีวิตในสี่ด้านรวมกัน คือ การกินอาหารที่ไม่มีเนื้อสัตว์ ร่วมกับการออกกำลังกายการจัดการความเครียด และการเข้ากลุ่มเพื่อนเกื้อกูล
ในส่วนหลังนี้ปัจจุบันมีความคืบหน้ามากขึ้น จนบางรัฐในสหรัฐอเมริกา ยอมให้คนไข้เบิกจ่ายเงินค่ารักษาไปเข้าคอร์สปรับวิถีชีวิตได้ เหมือนเบิกจ่ายค่ายาหรือค่าผ่าตัด
การป้องกันและรักษาโรคนี้ต้องทำกันทุกคนตั้งแต่เด็กจนถึงแก่เฒ่า แต่ไฮไลต์ของเรื่องนี้อยู่ตรงที่ว่า ในยามที่สังคมไทยไม่มีใครลุกขึ้นมานำชุมชนกวาดล้างโรคแบบแคว้นคาเรเลีย การจะป้องกันหรือทำให้โรคหลอดเลือดแดงแข็งหาย คนที่จะทำได้มีอยู่คนเดียวนะ ครับ…คือตัวคุณเองนั่นไง
จาก คอลัมน์ WELLNESS CLASS นิตยสารชีวจิต ฉบับ 418
บทความน่าสนใจอื่นๆ
อาการเสี่ยงโรคหัวใจ ภัยใกล้ตัวคนทำงาน
7 Easy Tips ดูแลหัวใจให้แข็งแรงด้วยศาสตร์จีน
