เลือด สายธารต่อชีวิต

ต่อชีวิตผู้อื่นด้วยการบริจาคเลือด

แพทย์หญิงสร้อยสอางค์ พิกุลสด รองผู้อำนวยการศูนย์บริการโลหิตแห่งชาติ และรักษาการในตำแหน่งผู้อำนวยการฯ กล่าวถึงความสำคัญของธนาคารเลือดว่า

คลังเลือดมีบทบาทสำคัญคือ เตรียมพร้อมเลือดไว้สำหรับให้ผู้ป่วยไว้ใช้ได้ทันท่วงที เช่น ในช่วงโรคไข้เลือดออกระบาดจะต้องใช้เลือดสำรองเยอะมาก แต่ที่ใช้ทุกวันและจำนวนมากก็คือการผ่าตัด โดยเฉพาะการผ่าตัดใหญ่ เช่น ผ่าตัดเปลี่ยนอวัยวะ อาจต้องใช้ถึง 10 ยูนิต เราจึงมีความต้องการใช้เลือดในทุกๆ วันŽ

แต่ทั้งนี้เลือดที่ศูนย์บริการโลหิตต่างๆ รับบริจาคมาก็ยังไม่เพียงพอกับความต้องการของคนไข้ตามโรงพยาบาลต่างๆ เพราะทุกวันยังมีผู้ที่ต้องการเลือดเป็นจำนวนมาก ซึ่งถือว่าภาวะความขาดแคลนเลือดนั้นยังคงมีอยู่ แพทย์หญิงสร้อยสอางค์กล่าวเสริมว่า

แม้จะมีคนบริจาคเลือดเป็นจำนวนมาก แต่ตามเกณฑ์จริงๆ ที่องค์การอนามัยโลกได้กำหนดไว้ว่า ทุกประเทศในโลกควรมีเลือดโดยมาตรฐานแล้วร้อยละ 2 ของประชากรทั้งหมดในประเทศที่ควรเป็นผู้บริจาคเลือด สำหรับในประเทศไทยจะต้องจัดหาเลือดให้ได้ปีละ 1.6 ล้านยูนิตขึ้นไปจึงจะเพียงพอ แต่ปัจจุบันคงจัดหาได้เพียง 1.4 – 1.5 ล้านยูนิตเท่านั้นŽ

จะเห็นได้ว่า ในประเทศของเรายังมีผู้บริจาคเลือดไม่สม่ำเสมอ ทั้งนี้จากการสำรวจของศูนย์บริการโลหิตแห่งชาติพบว่า มีผู้บริจาคเลือดปีละ 1 ครั้งเป็นจำนวนมากถึงร้อยละ 60 ซึ่งถ้าหากผู้บริจาคเลือดกลุ่มนี้กลับมาบริจาคเลือดสม่ำเสมอทุก 3 เดือนก็จะช่วยเพิ่มปริมาณเลือดสำรองไว้ใช้อย่างเพียงพอ

นอกจากนี้เลือดที่จัดหามาได้ยังต้องมีความปลอดภัยมากที่สุด โดยเฉพาะในเรื่องของการตรวจสอบคุณภาพของเลือด ต้องทำให้มีความสม่ำเสมอและตรงตามมาตรฐานขององค์การอนามัยโลก คือ การตรวจหาหมู่เลือดทุกระบบ ตรวจเชื้อไวรัสตับอักเสบบี เชื้อไวรัสตับอักเสบซี เชื้อเอชไอวีหรือโรคเอดส์ และเชื้อซิฟิลิส

 

 

นานาประโยชน์จากเลือดหนึ่งถุง

ปัจจุบันที่ศูนย์บริการโลหิตแห่งชาติ สภากาชาดไทย นอกจากจะรับบริจาคเลือดในรูปของโลหิตรวม (Whole Blood) แล้ว ยังมีการรับบริจาคเฉพาะส่วน ได้แก่ รับบริจาคเฉพาะพลาสมาและเกล็ดเลือด รวมทั้งนำเลือดมาแยกส่วนประกอบ เพื่อให้สามารถใช้เลือดอย่างเหมาะสมและใช้ได้ตรงตามอาการของผู้ป่วยอย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งแต่ละส่วนมีความสำคัญแตกต่างกันไป ดังนี้

เม็ดเลือดแดง ใช้ในผู้ป่วยที่สูญเสียเลือดจากอุบัติเหตุ การผ่าตัด หรือภาวะซีดจากความผิดปกติของเม็ดเลือดแดง เช่น โรคโลหิตจาง ทาลัสซีเมีย

เม็ดเลือดขาว ใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการติดเชื้อ เนื่องจากมีจำนวนเม็ดเลือดขาวน้อย

เกล็ดเลือด ใช้รักษาโรคในผู้ป่วยที่มีภาวะเกล็ดเลือดต่ำ และมีปัญหาเลือดออกไม่หยุด เช่น โรคไข้เลือดออก โรคไขกระดูกฝ่อ มะเร็งเม็ดเลือดขาว มะเร็งต่อมน้ำเหลือง เป็นต้น

พลาสมา จะนำไปใช้รักษาผู้ป่วยที่เป็นโรคขาดน้ำเหลือง มีอาการช็อกเนื่องจากน้ำร้อนลวก ไฟไหม้ หรือภาวะช็อกในผู้ป่วยที่เป็นไข้เลือดออก

นอกจากนี้ ในพลาสมามีโปรตีนอยู่หลายชนิดที่สำคัญและแยกใช้ประโยชน์ในทางการแพทย์ได้ เช่น แอลบูมิน ใช้ในการรักษาโรคที่ขาดโปรตีน เช่น โรคตับ โรคไตบางชนิด และโรคขาดสารอาหารในเด็ก อิมมูโนโกลบูลิน ใช้รักษาและป้องกันโรคติดต่อต่างๆ เช่น โรคอีสุกอีใส โรคตับอักเสบ โรคพิษสุนัขบ้า ไครโอปรีซิปิเตท ใช้สำหรับผู้ป่วยโรคฮีโมฟิเลียเอ หรือโรคเลือดไหลไม่หยุด สาร โปรตีนไฟบรินโนเยน ใช้ในผู้ป่วยที่มีบาดแผลแล้วเลือดไหลไม่หยุด

จะเห็นได้ว่าเลือดที่เราบริจาคไปเพียงหนึ่งถุง แต่สามารถนำไปแยกและใช้ประโยชน์ได้อย่างมากมาย ซึ่งสามารถช่วยชีวิตผู้อื่นได้หลายชีวิตหรือตามลักษณะความต้องการ

ฟังคุณหมอเล่าเสียจนเพลิน รู้สึกตัวอีกทีฉันก็ได้ให้เลือดเต็มถุงบริจาคเรียบร้อยแล้ว งานนี้เรียกว่านอกจากจะได้ช่วยชีวิตน้องสาวของเพื่อนแล้ว อีกสิ่งหนึ่งที่เกิดขึ้นทันทีหลังการบริจาคเลือดก็เห็นจะเป็นความสุขและความอิ่มเอิบใจที่ได้ทำสิ่งดีๆ ในวันนี้ไงคะ

แล้วคุณล่ะคะ ได้ทำบุญด้วยการบริจาคเลือดกันแล้วหรือยัง ถ้ายัง คงต้องหาโอกาสดีๆ ชวนกันมาบริจาคเลือดกันนะคะ

รู้จักอาหารบำรุงเลือดŽ

ถ้าร่างกายสมบูรณ์มีสุขภาพที่ดีแล้ว เลือดของเราดีด้วย ไม่มีตัวไหนขาด ตัวไหนเกิน เลือดนั้น

ก็จะช่วยให้ฮอร์โมนและระบบฮอร์โมนของร่างกายดีและสมบูรณ์ตามไปด้วย

แต่ก่อนที่ร่างกายจะสร้างเม็ดเลือดที่ดีได้นั้นต้องใช้สารอาหารมากมายหลายชนิด ได้แก่ โปรตีนชนิดต่างๆ เกลือแร่ วิตามิน ที่สำคัญคือ ธาตุเหล็ก เพื่อใช้สร้างเฮโมโกลบิน ซึ่งเป็นสารที่ใช้ในการจับออกซิเจนนำไปให้เซลล์ต่างๆ ทั่วร่างกาย

อาหารที่มีธาตุเหล็กสูงจึงเป็นอาหารบำรุงเลือดอย่างดี ซึ่งพบมากในเนื้อสัตว์และผักใบเขียว ซึ่งพืชผักที่มีธาตุเหล็กสูงสุด 10 อันดับแรก คือ ผักกูด ถั่วฝักยาว ผักแว่น เห็ดฟาง พริกหวาน ใบแมงลัก ใบกะเพรา ผักเม็ก ยอดมะกอก และยอดอ่อนกระถิน

แล้วอย่าลืมดูแลร่างกายให้แข็งแรง เพราะเลือดที่ดีย่อมมาจากสุขภาพที่ดีค่ะ

 

จาก คอลัมน์เรื่องพิเศษ นิตยสารชีวจิต ฉบับ 218

---

บทความน่าสนใจอื่นๆ

บ.ก.ขอตอบ : อาหาร+วิตามิน+ไลฟสไตล์เพื่อ เม็ดเลือดแข็งแรง ไม่เจ็บไม่ป่วย

5 วิธีบำรุงเลือด โลหิตดีมีชัยไปกว่าครึ่ง

สูตรน้ำคั้นแบบชีวจิต บำรุงเลือด ตับ ไต

ติดตาม ชีวจิต ในช่องทางต่างๆ ได้ที่