ตับอักเสบ เยียวยาตามศาสตร์การแพทย์แผนจีน
ภาวะ ตับอักเสบ สำหรับ “ตับ” ในภาษาจีนเรียกว่า “肝 gan กาน” ในศาสตร์ทางการแพทย์แผนจีนให้ความหมายของตับว่าคือ อวัยวะสำคัญ เปรียบเสมือนเป็นแม่ทัพใหญ่ของร่างกาย ทำหน้าที่เก็บเลือดและส่งเลือดไปสู่อวัยวะต่างๆ เพื่อตอบสนองต่อสิ่งเร้า แพทย์จีนให้นิยามว่า ตับเป็นอวัยวะที่เป็น “หยิน” แต่การทำงานมีความเป็น “หยาง” กลไกพลังของตับมีทิศทางขึ้นสู่ด้านบนเพราะฉะนั้นเราต้องเข้าใจระบบความสมดุลของหยินและหยางของตับคือ การเก็บเลือดและการขับเคลื่อนเลือดของร่างกาย
ปัจจุบันนี้โรคเกี่ยวกับตับมีหลายโรค เช่น “โรคไขมันพอกตับ” เนื่องจากภาวะอ้วน เบาหวาน การบริโภคอาหารหวานหรือแป้งมากเกินไป ไขมันไตรกลีเซอไรด์สูง และ “โรคตับอักเสบ” เกิดจาก “โรคไวรัส
ตับอักเสบที่มีสาเหตุจากการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีและโรคไวรัสตับอักเสบซี หรือการได้ยาเคมีสารพิษ สมุนไพรบางชนิด หรือภายหลังป่วยเป็นไข้เลือดออก ฯลฯ ซึ่งปัจจุบันนี้มีคนไทยเป็นพาหะไวรัสตับอักเสบบีประมาณร้อยละ 10 ของจำนวนประชากรทั้งหมด
“โรคตับอักเสบเรื้อรัง” เมื่อเป็นนานเข้าอาการจะลุกลามไปทำลายเซลล์ตับมากจนเป็นภาวะตับแข็ง สุดท้ายป่วยกลายเป็นมะเร็ง ซึ่งผู้ป่วยกลุ่มนี้ควรเข้ารับการรักษาจากแพทย์แผนปัจจุบัน
หน้าที่ของตับในทางการแพทย์ปัจจุบันเป็นอวัยวะที่ทำหน้าที่ขับสารพิษออกจากร่างกาย และเป็นเมแทบอลิซึมสำคัญ ช่วยสร้างน้ำดีเพื่อย่อยไขมันในระบบย่อยอาหาร มีหน้าที่เปลี่ยนสภาพของเสียจากโปรตีนเป็นกรดยูเรีย สร้างคอเลสเตอรอล เป็นที่สะสมน้ำตาลส่วนเกินเป็นคลังสต๊อกไว้ เพื่อเวลาฉุกเฉินร่างกายจะดึงมาใช้เป็นพลังงาน
ภาวะไขมันพอกตับส่วนใหญ่มีสาเหตุเกิดจากไลฟ์สไตล์ การใช้ชีวิตประจำวัน โดยเฉพาะกลุ่มผู้ป่วยเบาหวานที่มีไขมันไตรกลีเซอไรด์ในเลือดสูง เกิดจากพฤติกรรมการกินอาหารที่ผิด การดื่มเหล้าจัด การสูบบุหรี่ และไม่ออกกำลังกาย เป็นต้น
ในศาสตร์การแพทย์จีนตับมีบทบาทความสำคัญ คือ เป็นอวัยวะสำคัญที่ทำหน้าที่เก็บเลือด ตับจะขับดันเลือดที่สำรองไว้ให้ร่างกายได้ใช้ การที่ร่างกายเกิดการเก็บเลือดได้อย่างดีเยี่ยมต้องมีการนอน ร่างกายจะเกิดความสงบ คือ ต้องปิดตา อยู่ในความมืด ไม่มีแสงกระตุ้น การเก็บเลือดเข้าสู่ตับจะทำได้ดีที่สุดในช่วงกลางคืน ช่วงตี 1 ถึงตี 3 ของวัน
กลไกระบบการทำงานของตับจะไม่สมดุลต่อเมื่อร่างกายทำงานตลอดเวลา ร่างกายมีการเคลื่อนไหวไม่ได้พัก จึงทำให้ตับขับเลือดออกมาอยู่ภายนอกร่างกายตลอด ในทางการแพทย์แผนจีน เมื่อร่างกายมีสิ่งเร้ากระตุ้น เลือดจะไหลเวียนและสูบฉีดอยู่ภายนอก เพราะฉะนั้นการนอนหลับที่ดีจึงเป็นเรื่องสำคัญที่ช่วยให้เลือดกลับเข้าตับ ตับจึงทำงานขับสารพิษ ขับของเสียออกจากร่างกายได้ และมีการสำรองเลือดไว้มากพอ
การนอนที่ดีในความหมายของศาสตร์แพทย์แผนจีนคือ การนอนหลับสนิทแล้วโกร๊ธฮอร์โมนหลั่งออกมาเพื่อมาซ่อมแซมเตรียมพร้อมร่างกาย ยิ่งนอนหลับสนิท เลือดจะกลับเข้าสู่ตับมากยิ่งขึ้น มีการล้าง การฟอกเลือดที่ดี เพื่อมีเลือดสะอาดให้ร่างกายในวันรุ่งขึ้นระบบการทำงานของตับก็จะสมดุล เวลาที่เหมาะสมเพื่อการนอนหลับที่ดี คือ ช่วงเวลา 01.00 น. – 03.00 น. ร่างกายควรเริ่มนอนตั้งแต่เวลา 23.00 น. เป็นต้นไป
