หลากปัจจัยเสี่ยง
หากถามว่าอาการอัมพฤกษ์ – อัมพาตมีความร้ายแรงเพียงใด เชื่อว่าคำถามนี้ทุกคนคงหาคำตอบกันได้ไม่ยาก แต่หากถามถึงสาเหตุแล้ว คำตอบที่ได้คงวนเวียนอยู่เพียงไม่กี่ข้อ ทั้งที่ในความเป็นจริงแล้วต้นตอของโรคมีมากมายเกินกว่าเราจะนึกถึง ดังนั้นเพื่อความเข้าใจที่ถูกต้องและป้องกันตัวได้ตั้งแต่เนิ่นๆ เรามาดูกันค่ะว่ามีปัจจัยอะไรบ้างที่ทำให้เกิดอาการอัมพฤกษ์ – อัมพาตได้
ศาสตราจารย์ นายแพทย์นิพนธ์ พวงวรินทร์ หัวหน้าสาขาวิชาประสาทวิทยา ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล บอกเล่าปัจจัยเสี่ยงการเกิดโรคหลอดเลือดสมองไว้ดังนี้
โรคร้ายนำพา
เคยสังเกตกันไหมคะว่า คนส่วนใหญ่โดยเฉพาะคุณปู่คุณย่าก่อนมีอาการป่วยด้วยอัมพฤกษ์ – อัมพาต มักมีโรครุมเร้าหลายชนิดและเป็นอยู่นานนับปี นั่นเป็นเพราะว่าโรคต่างๆ เหล่านั้นเป็นต้นทางนำไปสู่โรคหลอดเลือดสมองได้ ส่วนจะเป็นโรคอะไรบ้างนั้น ชีวจิตรวบรวมมาให้แล้วค่ะ
1. โรคความดันโลหิตสูง
เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยอันดับหนึ่งของคนไทย ซึ่งเป็นตัวการทำให้เส้นเลือดแข็ง เนื่องจากได้รับแรงดันเลือดสูงๆ เป็นเวลานาน เมื่อเส้นเลือดแข็งและมีหินปูนมาเกาะ จึงเกิดการอุดตันและทำให้เส้นเลือดแตกได้
ดังกรณี คุณลุงอุดม ไวษยดำรงอายุ 70 ปี อดีตคนไข้อัมพฤกษ์จากความดันโลหิตสูง เล่าให้ฟังถึงสาเหตุการเจ็บป่วยเมื่อสิบปีก่อนว่า
คุณลุงเป็นคนที่ชอบรับประทานอาหารประเภทหวานๆ มันๆ อาหารจานโปรดคือ เป็ดย่าง ขาหมู และชอบดื่มสุราเป็นประจำ
จนไขมันค่อยๆ อุดตันในเส้นเลือดและเป็นโรคความดันโลหิตสูงอยู่นานหลายปี ต่อมาจึงพัฒนากลายเป็นโรคอัมพฤกษ์
มีอาการหน้าชาและกระตุก ร่างกายซีกขวาขยับไม่ได้นานหลายเดือน จนต้องเข้ารับการรักษาตัว และปัจจุบันนี้คุณลุงก็ยังคงต้องพบแพทย์อยู่เป็นประจำ
2. โรคเบาหวาน
ภาวะน้ำตาลในเส้นเลือดสูงจะทำให้มีน้ำตาลเกาะที่ผนังหลอดเลือดจนหลอดเลือดตีบ ดังเช่นกรณีของ คุณศิริรัตน์ สุธา อายุ 66 ปี ที่ป่วยเป็นอัมพฤกษ์เมื่อสองปีก่อนจากโรคเบาหวาน
คุณศิริรัตน์บอกว่า เป็นคนที่ชอบรับประทานอาหารและขนมมาก ทำให้ควบคุมระดับน้ำตาลได้ไม่ดี จนวันหนึ่งเกิดอาการหน้ามืดและล้มหมดสติ
ฟื้นมาอีกทีก็พบว่าร่างกายซีกขวาขยับไม่ได้ แพทย์วินิจฉัยว่าเป็นเพราะควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ดี มีน้ำตาลในเลือดมากจนอุดตันและกีดขวางการไหลเวียนเลือดจนเลือดไม่ไปเลี้ยงสมอง
3. โรคหัวใจ
โรคหัวใจบางชนิดทำให้มีลิ่มเลือดไปอุดตันหลอดเลือดสมองได้ เช่น โรคลิ้นหัวใจผิดปกติ โรคหัวใจเต้นผิดจังหวะและกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด ส่วนมากโรคเหล่านี้จะเป็นตั้งแต่กำเนิด
4. โรคอ้วน
ปกติแล้วโรคอ้วนไม่ใช่สาเหตุที่ทำให้เกิดโรคหลอดเลือดสมองได้โดยตรง แต่คนที่มีน้ำหนักเกินมาตรฐานจะเป็นปัจจัยนำทำให้เกิดโรคหัวใจและโรคหลอดเลือด ซึ่งนำไปสู่การเป็นอัมพฤกษ์ – อัมพาตได้
5. โรคติดต่อ
โรคติดต่อบางชนิดทำให้เกิดการติดเชื้อและอักเสบที่หลอดเลือดสมองได้ เช่น โรควัณโรค โรคซิฟิลิส โรคเอดส์และโรคแพ้ภูมิคุ้มกันตัวเองหรือเอสแอลอี
6. ภาวะไขมันในหลอดเลือดสูง
ผู้ที่มีไขมันสะสมในกระแสเลือดมาก จะทำให้เกิดการพอกพูนที่เส้นเลือดจนเกิดการตีบตันและเลือดไหลเวียนไม่สะดวก
นอกจากโรคต่างๆ จะเป็นที่มาของอัมพฤกษ์ – อัมพาตได้แล้ว ยังมีอีกปัจจัยเสี่ยงหนึ่งที่สำคัญไม่แพ้กันก็คือ “พฤติกรรม” ส่วนจะมีพฤติกรรมอะไรบ้าง คำตอบอยู่ในบรรทัดถัดไปแล้วค่ะ
