ประเด็นที่ 2
คนขี้ปวดหัว หมายถึงคนที่ชอบปวดหัว ทุกคน ซึ่งควรต้องรู้วิธีวินิจฉัยตัวเองว่าการปวดหัวครั้งนี้ซีเรียส หรือเปล่า ก็เช็กง่าย ๆ ก่อนว่ามี “สัญญาณร้าย” อย่างใดอย่างหนึ่ง ต่อไปนี้ไหม
- ปวดแบบสายฟ้าฟาด (Thunderclap) ปวดเร็ว แรง ทันทีถึงขีดสุดในเวลาไม่เกิน 5 นาที ปวดจนปลุกให้ตื่นขึ้น หรือ ปวดแบบไม่เคยเป็นมาก่อน
- ปวดศีรษะครั้งแรกในคนไข้อายุมากกว่า 50 ปี คนไข้ เอดส์ หรือคนไข้มะเร็ง
- ลักษณะการปวดเปลี่ยนไปจากที่เคยเป็น รวมถึงความถี่ และอาการร่วม
- มีอาการและอาการแสดงของระบบประสาทร่วม รวมถึง การมองเห็นผิดปกติ คอแข็ง หรืออาการไม่เฉพาะที่ (Non-Focal) เช่น สูญเสียความจำ
- มีข้อมูลส่อว่าเป็นโรคในระดับทั่วร่างกาย (Systemic Disease) เช่น เป็นไข้ ความดันเลือดสูง น้ำหนักลด เป็นต้น ถ้ามีสัญญาณร้ายเหล่านี้ก็แจ้นไปหาหมอได้ เพราะถ้าช้าอาจถึงตาย
ประเด็นที่ 3
คุณเป็นไมเกรนประจำโดยไม่มีสัญญาณร้าย ทั้ง 5 ข้างต้น แต่มันปวดประจำจะทำยังไงดี ตอบว่า วิธีรักษา ไมเกรนต่อไปนี้เป็นวิธีที่อาจอยู่นอกเหนือหลักการแพทย์ไปบ้าง นิดหน่อยนะ คือผมแนะนำว่า คุณจะต้องปรับการใช้ชีวิตของคุณ ไปอย่างสิ้นเชิง จำไว้ว่าวิถีชีวิตแบบเดิมทำให้คุณเป็นไมเกรน เรื้อรัง ถ้าคุณยังทู่ซี้ใช้ชีวิตแบบเดิม คุณก็จะปวดหัวแบบเดิมไป ทั้งชาติ ดังนั้นคุณต้องปรับวิธีใช้ชีวิตไปอย่างสิ้นเชิง ดังนี้
- จัดเวลาดูแลตัวเองวันละหนึ่งชั่วโมง ปิดโทรศัพท์ งดดูทีวีหรือหน้าจอทุกชนิด ใช้เวลานี้ดูแลตัวเองเท่านั้น จะเป็นการออกกำลังกาย รำมวยจีน โยคะ นั่งสมาธิ หรือ นั่งอยู่เฉย ๆ ท่ามกลางธรรมชาติที่เงียบ ๆ ก็ได้
- ต้องออกกำลังกายแบบแอโรบิกให้ถึงระดับหนักพอควร คือหอบแฮก ๆ จนร้องเพลงไม่ได้ อย่างน้อยครั้งละครึ่งชั่วโมง ทุกวัน หรืออย่างน้อยสัปดาห์ละ 5 – 6 วัน เพราะการออกกำลังกาย แบบแอโรบิกจะทำให้เกิดการหลั่งสารเอนดอร์ฟินขึ้นในร่างกาย ซึ่ง จะรักษาอาการปวดหัวได้
- ต้องปรับอาหารด้วย คือ กินอาหารที่มีพืชแยะ ๆ แบบ สด ๆ ไม่หมักดองหรือเก็บไว้นาน พืชซึ่งมีสารต้านอนุมูลอิสระ ที่ลดการอักเสบได้ดี เช่น ผักสวนครัว ขมิ้นชัน แฟลกซ์ซี้ด ก็ควรหามากินบ่อย ๆ หลีกเลี่ยงอาหารหรือเครื่องดื่มที่กระตุ้นระบบ ประสาทส่วนกลาง เช่น แอลกอฮอล์ กาแฟ หลีกเลี่ยงยา ที่ออกฤทธิ์ต่อระบบประสาทส่วนกลางทุกชนิด รวมทั้งยาคลายกังวล ยาต้านซึมเศร้า ยานอนหลับ
- ข้อนี้เป็นไฮไลต์นะ คือทุกเวลานาทีในชีวิตประจำวันให้ หัดปล่อยวางความคิดและผ่อนคลายตัวเอง โดยต้องหัดเทคนิค พื้นฐานสองเทคนิคนี้บ่อย ๆ คือ
– เทคนิคลาดตระเวนร่างกาย (Body Scan) โดยหายใจเข้า ลึก ๆ หายใจออกช้า ๆ แล้วลาดตระเวนความสนใจไปตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกายจากหัวจรดเท้า มีความรู้สึกอะไรเกิดขึ้นบนผิวหนัง (เช่น เหน็บ ชา เจ็บ คัน อุ่น วูบวาบ ขนลุก) ก็รับรู้ ความรู้สึกที่รับรู้ได้จากการลาดตระเวนร่างกายนี้เรียกว่า “ปีติ” อย่าไปแปลคำนี้นะ เพราะมันใช้ได้หลายความหมาย ในที่นี้ผมหมายถึงความรู้สึกที่รับรู้ได้ ตามร่างกายเท่านั้น
– เทคนิคผ่อนคลายร่างกาย (Muscle Relaxation) โดยหายใจ เข้าลึก ๆ หายใจออกช้า ๆ พร้อมกับสั่งให้กล้ามเนื้อทุกมัดบนร่างกาย ผ่อนคลายตั้งแต่หัวจรดเท้า โดยเฉพาะบนใบหน้านั้นให้ใส่ใจสั่ง ให้ผ่อนคลายเป็นพิเศษ คลายหน้าผาก และยิ้มที่มุมปากนิด ๆ อยู่ คนเดียว หรือจะใช้วิธีหยิบกระจกแต่งหน้าขึ้นมาส่องแล้วยิ้มให้ ตัวเองในกระจกก็ได้ ผลจากการใช้เทคนิคนี้จะทำให้กล้ามเนื้อ ผ่อนคลาย เรียกว่า “สุข”
คุณจะต้องทำให้ตัวเองมี “ปีติ” และ “สุข” อยู่ทั้งวัน แล้วสมาธิ จะเกิดขึ้น ระบบประสาทอัตโนมัติของคุณจะคลายตัว อาการปวดหัว ซึ่งเกิดจากระบบประสาทอัตโนมัติบีบหลอดเลือดก็จะหายไป
- เมื่อผ่อนคลายร่างกายได้จนจิตเริ่มมีสมาธิไม่ไปจมอยู่กับ ความคิดลบ ๆ ทั้งหลายแล้ว เวลาปวดหัวขึ้นมา ให้ฝึกรับรู้ อาการปวดหัวแบบยอมรับ ยอมแพ้ ไม่ต่อต้าน ไม่ขับไล่ คือ ลาดตระเวนความรู้สึกไปรอบ ๆ บริเวณศีรษะที่ปวด ทำความคุ้นเคย ด้วยความสนใจ อยากรู้อยากเห็น เมื่อคุ้นเคยแล้วก็ให้ชะแว้บ ความสนใจเข้าไปนั่งอยู่ใจกลางตรงที่ปวดแบบนั่งเป็นเพื่อนกัน หายใจช้า ๆ ตั้งใจรับรู้พลังงานความร้อนแรงของอาการปวด
ในที่สุดพลังงานนั้นจะกลายเป็นพลังงานที่มาเติมเต็มชีวิต ให้คุณ แล้วคุณจะขอบคุณไมเกรนที่มาทำให้ชีวิตคุณมีพลัง มากขึ้น
จาก คอลัมน์ WELLNESS CLASS นิตยสารชีวจิต ฉบับ 472
บทความน่าสนใจอื่นๆ
16 วิธี หยุดปวดไมเกรน กล้ามเนื้อหลัง และข้อ
