วิตกกังวล, สุขภาพจิต, โรคจิต

รู้ทันโรค วิตกกังวล ก่อนจิตป่วย

ย้ำคิดย้ำทำ ย้ำจิตป่วย

คุณพิมพ์แข พนักงานธนาคารแห่งหนึ่งมีพฤติกรรมย้ำคิดย้ำทำ ล้างมือบ่อยๆ วันละหลายสิบครั้ง เพราะกลัวสิ่งสกปรกจากการสัมผัสธนบัตรและเหรียญจำนวนมาก แม้มือทั้งสองข้างจะแห้งกร้าน หลุดลอก ก็ไม่สามารถหยุดพฤติกรรมดังกล่าวได้

ข้อมูลจากหนังสือ การพยาบาลสุขภาพจิตและจิตเวช 1 สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยมหาสารคาม ทำให้เธอทราบว่าตนเองกำลังตกเป็นผู้ป่วย โรคย้ำคิดย้ำทำ (Obsessive Compulsive Disorder) ซึ่งโรคนี้มักพบในคนที่มีภาวะเศรษฐกิจและสังคมระดับกลางและสูง มีเชาว์ปัญญาดี มีการศึกษาดี เป็นคนที่ชอบคิดชอบทำงาน และรับผิดชอบงานที่ทำ เกิดจากสาเหตุทางจิตใจและความผิดปกติของสารเคมีในสมอง ชื่อเซโรโทนิน (Serotonin) ต่ำกว่าปกติ

โดยผู้ป่วยมักมีความรู้สึกนึกคิดหรือจินตนาการที่ผุดขึ้นมาซ้ำๆ ซึ่งเกิดขึ้นเองโดยไม่สามารถหยุดความคิดเหล่านี้ได้ ทำให้เกิดความวิตกกังวลเป็นอย่างมาก เช่น คิดซ้ำๆ ว่าจะทำร้ายหรือทำสิ่งไม่ดีกับคนที่ตนรัก คิดซ้ำๆ ว่าลบหลู่หรือด่าว่าสิ่งศักดิ์สิทธิ์คิดซ้ำๆ ว่าลืมปิดแก๊สหรือลืมล็อกประตู

และผู้ป่วยเองก็ไม่เข้าใจว่าเหตุใดจึงเกิดความคิดเช่นนั้น และอาจมีการย้ำทำตามมา เกิดเป็นพฤติกรรมที่ทำซ้ำซากและหนักขึ้น จนบางรายถึงกับเสียการเสียงานก็เป็นได้

 

เครียดหนักหลังเหตุสะเทือนใจ

โรคเครียดหลังประสบเหตุการณ์สะเทือนใจ (PTSD: Post-traumatic Stress Disorder) เกิดได้ไม่บ่อยนักแต่มีความรุนแรง คุณหมออภิชาติอธิบายรายละเอียดว่า “เป็นภาวะความผิดปกติทางอารมณ์ที่เกิดขึ้นหลังพบเหตุการณ์ความรุนแรง เช่น อยู่ในเหตุการณ์ร้ายแรง ภัยพิบัติทางธรรมชาติ ถูกทำร้ายร่างกายโดนปล้นถูกทารุณกรรมทางเพศ หรือพบเห็นเหตุการณ์สะเทือนขวัญ”

เมื่อฟังคุณหมออธิบายจบ ภาพของคุณป้าท่านหนึ่งก็ผุดขึ้นในหัวของฉันทันทีท่านสูญเสียลูกชายไปจากเหตุการณ์สึนามิเมื่อปี พ.ศ. 2547 สร้างความหวาดกลัวและความสะเทือนใจให้กับท่านเป็นอย่างมาก แม้เวลาจะผ่านพ้นมานานกว่า 10 ปีแล้วแต่คุณป้าก็ไม่สามารถลืมเลือนเหตุการณ์นั้นได้ ทั้งยังจมดิ่งอยู่ในความเศร้าโศกเสียใจมากยิ่งขึ้น เมื่อมีสิ่งกระตุ้นเตือนความทรงจำ เช่น ข่าว คำบอกเล่าต่างๆ

โรคตื่นตระหนก
ผู้ที่ป่วยเป็นโรคตื่นตระหนก มักจะเป็นๆ หายๆ คนรอบข้างไม่ควรนิ่งนอนใจ

ตื่นตระหนกจนตกเป็นผู้ป่วย

“ไม่ไปเที่ยวด้วยหรอก กลัวเครื่องบินตก” หรือ “ฉันต้องเป็นโรคร้ายแน่เลย ช่วงนี้ปวดหัว ปวดท้องเจ็บตามตัวไปหมด” น้องสาวตัวแสบเอ่ยให้ฟังอยู่บ่อยครั้งจนน่าเป็นห่วง

มิหนำซ้ำเธอยังมีอาการใจเต้นแรง ใจสั่น แน่นหน้าอกรู้สึกหายใจขัด เวียนศีรษะ บางครั้งอาการหนักจนถึงขั้นเหงื่อแตก มือ - เท้าเย็น หรือชาโดยฉับพลัน แต่ก็จะค่อยๆ ดีขึ้นและมักจะหายเองได้ในเวลาไม่นาน จนคนในครอบครัวเผลอนิ่งนอนใจเรื่อยมา

เมื่อมีโอกาสฉันจึงได้สอบถามคุณหมอ จึงทราบว่าทั้งหมดนี้เป็นอาการวิตกกังวลอย่างเฉียบพลัน หรือที่รู้จักกันในชื่อ โรคตื่นตระหนก (Panic Disorder) ซึ่งผู้ที่เป็นจะมีความกังวลอย่างมากกับอาการทั้งทางร่างกายและจิตใจเช่น กลัวประสบอุบัติเหตุหรือเจอภัยพิบัติ กลัวเป็นโรคร้ายกลัวขโมยขึ้นบ้าน เป็นต้น

โดยผู้ที่เป็นจะมีอาการแบบนี้ซ้ำๆ บางคนอาจเป็นสัปดาห์ละ 2 – 3 ครั้ง หรืออาจมีอาการวันละหลายๆ ครั้งแบบเฉียบพลันและรุนแรง ทำให้ผู้ที่เป็นตกใจกลัวว่าจะเป็นโรคหัวใจ เป็นโรคร้ายแรงอื่นๆ หรือกลัวว่าจะเสียชีวิต

 

 

 

 

<< อ่านต่อหน้าที่ 4 >>

© COPYRIGHT 2024 Amarin Corporations Public Company Limited.