สร้างพลังใจให้เข้มแข็ง ฟันฝ่าปัญหาใจ
ในภาวะวิกฤติของชีวิต เรามักอยากหาสิ่งที่ช่วยยึดเหนี่ยวจิตใจหรือ สร้างพลังใจให้เข้มแข็ง เพื่อฟันฝ่าปัญหาไปให้ได้ หนึ่งในนั้นมีแนวทางที่นักวิชาการผู้เชี่ยวชาญทางสุขภาพจิตรับรองว่าเป็นแนวทางที่ครอบคลุมและสามารถปรับใช้ได้กับภาวะวิกฤติหรือความกดดันจากสาเหตุต่างๆ ได้คือ หลักการปรับ 4 เติม 3 ประกอบด้วย
ปรับ 4
ปรับอารมณ์ คือการมีอารมณ์ที่สงบนิ่งต่อสถานการณ์ผิดหวัง เสียใจ เพราะในภาวะที่ผิดหวังจากความรักนั้น ทุกคนมักจะมีอารมณ์โกรธ แค้น เสียใจ เศร้าใจ ล้วนเป็นอารมณ์ความรู้สึกด้านลบทั้งสิ้น การปรับอารมณ์อาจทำได้หลากหลายวิธี เช่น ออกกำลังกาย ดูหนัง ฟังเพลง ทำกิจกรรมนันทนาการต่างๆ จะช่วยให้อารมณ์ดีขึ้นหรือาจนั่งนิ่งๆ ตามดูลมหายใจเข้า – ออก โดยไม่คิดเรื่องใดๆ
ปรับความคิด คือการปรับวิธีคิดโดยคิดด้านดี แม้จะอยู่ในสถานการณ์ที่ผิดหวังจากชีวิตรักหรือชีวิตคู่ การมองด้านดีนั้นคือการมองเห็นประโยชน์ มองเห็นโอกาส มองเห็นความหวัง มองเห็นคุณค่า และมองเห็นความหมายใหม่ การคิดอย่างนี้ไม่ได้มุ่งเปลี่ยนแปลงสถานการณ์ แต่มุ่งเปลี่ยนความคิด เพราะสถานการณ์ไม่อาจเปลี่ยนแปลงได้ เช่น ทำอย่างไรก็ยังไม่สามารถคืนดีกันได้หรือพยายามประคับประคองชีวิตคู่ให้ดีเต็มที่แล้ว แต่ก็ต้องหย่าอยู่ดี นั่นคือไม่สามารถเปลี่ยนสถานการณ์ได้ แต่ต้องยอมรับสถานการณ์ที่เกิดขึ้น โดยมองหาด้านดีในสถานการณ์ดังกล่าว การประสบภาวะอกหักอาจเปลี่ยนให้เราเป็นคนที่เข้มแข็งและเข้าใจในชีวิตมากขึ้นก็เป็นได้
ปรับการกระทำ คือเลือกที่จะเปลี่ยนพฤติกรรมที่เป็นคุณต่อตัวเอง เช่น ออกกำลังกายและหันมาดูแลบุคลิกภาพตัวเองให้สดชื่น แจ่มใส ดูแลเอาใจใส่คนที่รักเรา สนใจแสวงหาอ่านหนังสือดีๆ ที่ให้ข้อคิดและแบบอย่างของผู้ที่เคยผิดหวังแล้วลุกขึ้นต่อสู้จนชนะอุปสรรคต่างๆ และปรับตัวได้ จะช่วยให้เห็นแนวทางและเกิดพลังใจ ไม่ควรเก็บตัวเงียบคนเดียว ควรมีปฏิสัมพันธ์ทางสังคมตามปกติหรืออาจมากขึ้นบ้างก็ได้ เพราะจะช่วยเบนความสนใจต่อเรื่องส่วนตัวไปสนใจสังคมมากขึ้น
ปรับเป้าหมาย คือการมีความยืดหยุ่นต่อความหวังและเป้าหมาย ผู้ที่สุขภาพจิตดีต้องเป็นผู้ที่รู้จักยืดหยุ่น และโยกย้ายเป้าหมายในชีวิตได้ เช่น เคยหวังว่าจะได้แต่งงานกับคนรักคนแรกแต่เกิดอุปสรรค ก็ยืดหยุ่นโยกย้ายความหวังไปแต่งงานกับคนรักในปัจจุบันก็ได้ หรือเคยหวังว่าชีวิตรักหรือชีวิตสมรสจะราบรื่น แต่เมื่อพบอุปสรรค แก้ไขอย่างไรก็ไม่ดีขึ้น ก็อาจเปลี่ยนเป้าหมายไปตั้งความหวังที่ความสำเร็จในการทำงานก็ได้
การรู้จักยืดหยุ่นและโยกย้ายเป้าหมายอย่างเหมาะสมกับกาลเทศะ ไม่ใช่ลักษณะของคนรวนเร แต่เป็นลักษณะของผู้ที่มีความฉลาดทางอารมณ์
เติม 3
เติมศรัทธา คือการเติมความชื่นชม เชื่อมั่นในตนเองเห็นคุณค่าในตนเอง พยาามค้นหาคุณงามความดีด้านต่างๆ ของตน เพื่อให้รู้สึกดีต่อตนเอง เพราะในภาวะที่ผิดหวังจากความรักบุคคลมักรู้สึกว่าตนเองไร้คุณค่า และคิดว่าความไร้คุณค่าของตนเป็นเหตุให้คนรักตีจาก จึงควรสร้างความรู้สึกรักและศรัทธาตัวเองตลอดจนศรัทธาต่อการทำความดี เชื่อว่าผลแห่งกรรมดีกรรมชั่วนั้นมีจริง รวมไปถึงศรัทธาต่อศาสนาและสิ่งศักดิ์สิทธ์ที่ตนเองนับถือไว้เป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจ
เติมมิตร คือการมีผู้ที่สามารถให้การปรึกษาและรู้สึกไว้วางใจได้ สามารถระบายความรู้สึกต่างๆ ให้ฟังได้และตั้งใจรับฟังโดยไม่ตำหนิติเตียน เหยียดหยาม หรือเย้ยหยันต่อการผิดหวังของเรา พร้อมทั้งเป็นมิตรที่ยอมรับเราอย่างที่เราเป็นอยู่ ไม่ใช่ปรารถนาให้เราเป็นอย่างนั้นเป็นอย่างนี้ มิตรแท้อาจเป็นบุคคลในครอบครัว เพื่อนเรียน เพื่อนร่วมงานก็ได้ทั้งนั้น
เติมจิตให้กว้าง คือการมองสถานการณ์ต่างๆ ให้รอบด้าน มองเห็นแง่มุมต่างๆ และค้นหาแง่มุมดีๆ มาไว้พัฒนาตนเอง ตลอดจนอาจแสวงหาความรู้ต่างๆ แสวงหาผู้ที่เคยมีประสบการณ์เช่นตนแล้วดูว่าเขาเหล่านั้นมีวิธีคิดแก้ไขปัญหาอย่างไร การเปิดใจให้กว้างจะทำให้มองเห็นรอบด้านขึ้น จิตใจจะกว้างขวางมากขึ้น หรืออาจมองในมุมมองทางศาสนาร่วมด้วยก็ได้
ที่มา
กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข
คู่มือถอนพิษรัก สำนักพิมพ์อมรินทร์
บทความที่น่าสนใจ
แจกความสดใสด้วย รอยยิ้ม ช่วยสร้างพลังและความสุข
