สมเด็จพระสังฆราชเจ้า อดีตเจ้าอาวาสวัดราชบพิธฯ
วัดราชบพิธ สถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร นอกจากเป็นที่ประทับของ “สมเด็จพระมหามุนีวงศ์” (อัมพร อมฺพโร) สมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่ 20 เจ้าอาวาสวัดราชบพิธ สถิตมหาสีมารามราชวรวิหาร ยังเป็นที่ประทับของ สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ (หม่อมเจ้าภุชงค์) สมเด็จพระสังฆราชเจ้าพระองค์ที่ 11 และ สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (วาสน์ วาสโน) สมเด็จพระสังฆราช พระองค์ที่ 18 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์
สมเด็จพระสังฆราช พระองค์ที 11 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
ในปี พ.ศ. 2464 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้สถาปนาพระวรวงศ์เธอ กรมหมื่นชินวรสิริวัฒน์ เป็นพระเจ้าวรวงศ์เธอ หม่อมเจ้าภุชงค์ และทรงสถาปนาสมณศักดิ์เป็นสมเด็จพระสังฆราชเจ้า สกลสังฆปริณายก
สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ มีพระเกียรติคุณในทางปริยัติธรรม คือทรงเป็นประธานในการตรวจชำระพระไตรปิฎกฉบับสยามรัฐ ซึ่งเป็นฉบับสมบูรณ์ฉบับแรกของฝ่ายเถรวาท นอกจากนี้พระองค์ยังมีพระปรีชาสามารถในการประพันธ์ทรงพระนิพนธ์ตำรับตำราสำคัญไว้มาก เช่นพระคัมภีร์อภิธานัป์ปทีปิกา หรือพจนานุกรมภาษาบาลีแปลเป็นไทย เป็นต้น พระนิพนธ์ของพระองค์ใช้เป็นคู่มือในการศึกษาของภิกษุสามเณรและบุคคลทั่วไปอย่างแพร่หลายจนถึงปัจจุบัน
สมเด็จพระสังฆราชเจ้า กรมหลวงชินวรสิริวัฒน์ สิ้นพระชนม์ ในปี พ.ศ. 2480
สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (วาสน์ วาสโน)
สมเด็จพระสังฆราช พระองค์ที 18 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
ในเดือนมิถุนายน ปี พ.ศ.2517 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช โปรดเกล้าฯ สถาปนา สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (วาสน์ วาสโน) เป็นสมเด็จพระสังฆราชพระองค์ที่ 18 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
เจ้าประคุณสมเด็จฯมีพระกรณียกิจสำคัญนานัปการ เช่น มีพระดำริให้สังคายนาพระธรรมวินัย ตรวจชำระพระไตรปิฎกเพื่อเฉลิมพระเกียรติและถวายเป็นพระราชกุศลในโอกาสที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช พระชนมพรรษาครบ 5 รอบ
นอกจากนี้ยังทรงเป็นพระอุปัธยาจารย์ของ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร ในหลวงรัชกาลที่ 10 เมื่อครั้งทรงพระผนวชเป็นพระภิกษุ ณ พระอุโบสถวัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในพระบรมมหาราชวัง
สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (วาสน์ วาสโน) สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 27 สิงหาคม พ.ศ. 2531
ขอขอบคุณข้อมูล
- หนังสือชุด พระเกียรติคุณสมเด็จพระสังฆราชแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ สำนักพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย 2541
- พระเกียรติคุณ 19 สมเด็จพระสังฆราชแห่งกรุงรัตนโกสินทร์ โดย รศ.สุเชาว์ พลอยชุม และ ธ.ธรรมรักษ์ สำนักพิมพ์บุ๊คเวิร์ม 2552
- เอกสารประกอบการบรรยาย “เรื่องเกี่ยวกับสถาบันพระมหากษัตริย์” ณ อุทยานเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี
