สิ่งที่ พระนางพิมพา ทำเพื่อพระพุทธเจ้า…แง่มุมที่ชาวพุทธไม่ค่อยรู้
หากลองศึกษาและวิเคราะห์ชีวิตของบุรุษที่ประสบความสำเร็จในชีวิตดูแล้ว ส่วนใหญ่จะพบว่ามีผู้หญิงคนหนึ่งคอยหนุนเนื่องอยู่เบื้องหลังเสมอ พระนางพิมพา
ศาสดาเอกของโลกนามว่า เจ้าชายสิทธัตถะ ก็เป็นคนหนึ่งในนั้น ทุกภพทุกชาติที่พระองค์สั่งสมบารมีมา แท้จริงแล้วมีหญิงผู้หนึ่งปวารณาตนเพื่อปรนนิบัติรับใช้ และร่วมทุกข์ร่วมสุขเคียงข้างพระองค์มาโดยตลอด
ใครกันคือผู้เสียสละที่อยู่เบื้องหลังความสำเร็จอันแสนยิ่งใหญ่นี้
“อนิจจาน้ำตาเอ๋ย ขอโอกาสให้พิมพานี้เห็นหน้าพระสวามีให้เต็มตาสักหน่อยเถิด น้ำตาอย่าแกล้งหลั่งไหลเช่นนี้เลย”
เมื่อได้พบอดีตพระสวามีที่ร้างราไปแสนนาน สิ่งเดียวที่พระนางพิมพาปรารถนาคือขอเพียงได้เห็นหน้าผู้เป็นที่รักให้เต็มตาเท่านั้น นี่คือคำขอแสนสมถะที่เอื้อนเอ่ยจากปากสตรีผู้ได้ชื่อว่ามีความเสียสละ และอดทนอย่างยากที่จะหาใครในโลกเทียบทัน
กล่าวได้ว่าพระนางพิมพาในความรับรู้ของพุทธศาสนิกชนนั้น ไม่ใคร่จะมีอะไรโดดเด่นไปกว่าเป็นพระมเหสีของเจ้าชายสิทธัตถะผู้ตรัสรู้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า แต่บทบาทอันน่าประทับใจของพระนางในการเป็นผู้เสียสละที่คอยหนุนเนื่อง และเป็นกำลังใจสำคัญให้คู่ชีวิตเดินทางสู่เป้าหมายอันสูงสุดที่ได้ตั้งจิตอธิษฐานไว้ กลับเป็นแง่มุมที่เรารับรู้กันแต่เพียงผิวเผิน
น้อยคนนักจะรู้ว่า ตลอดเวลาสี่อสงไขยแสนมหากัป พระนางมีบทบาทช่วยเหลือให้คู่บุญของตนได้สั่งสมบารมีเพื่อการตรัสรู้มาโดยตลอด จิตใจที่เจ็บปวดเมื่อต้องพลัดพรากจากบุคคลที่รักและผูกพันนั้น หากมิได้หล่อเลี้ยงไว้ด้วยความเข้าใจ ความเสียสละ และความอดทนอดกลั้นอย่างถึงที่สุดแล้ว หนทางสู่การรู้แจ้งเห็นจริงขององค์ศาสดาก็อาจต้องมีอุปสรรคกั้นขวางมากกว่าเดิม
ทว่าพระนางพิมพาไม่ยอมเป็นอุปสรรคที่ว่านั้น
เมื่อครั้งที่พระพุทธองค์เสวยพระชาติเป็นพระเวสสันดร และพระนางพิมพาเป็นอัครมเหสีนามว่า มัทรี พระเวสสันดรได้บริจาคราชบุตรและราชธิดาให้เป็นทานแก่พราหมณ์ชูชก ทำให้พระนางมัทรีถึงกับกันแสงจนสิ้นกำลัง เมื่อต้องเสียสละกัณหาและชาลี ผู้เป็นดั่งแก้วตาและดวงใจไป แต่เหตุที่พระนางหักห้ามพระทัยไว้ได้ในที่สุด ก็เพราะเข้าพระทัยว่า การเสียสละครั้งนี้จะมีส่วนเสริมบุญบารมีให้พระสวามีได้บรรลุสัมโพธิญาณในภายภาคหน้า
ครั้นเมื่อสามีภรรยาที่คู่กันมาแต่ปางบรรพ์ได้เกิดมาร่วมภพกันเป็นครั้งสุดท้าย พระนางพิมพาก็ยังคงบทบาทของภรรยาผู้มีความอดทนและเสียสละเพื่อการสั่งสมบารมีของพระสวามีอยู่มิย่อหย่อน
ในค่ำคืนที่พระราหุล โอรสน้อยเพิ่งจะลืมตาดูโลกได้ไม่นาน เจ้าชายสิทธัตถะกลับตัดสินพระทัยทรงม้ากัณฐกะออกจากวัง ทิ้งให้พระมเหสีพิมพาตกอยู่ในฐานะ ”เป็นม่ายสามีทิ้ง หมดสิ้นศักดิ์ศรี โดยมิได้เตรียมตัวเตรียมใจมาก่อน แม้จะพยายามทำความเข้าใจว่า พระสวามีมุ่งหมายแสวงหาความจริงทางธรรมแต่ความระทมที่ ”คนข้างหลัง อย่างพระนางพิมพาต้องกล้ำกลืนนั้น ย่อมมีรสชาติฝาดขมยิ่ง
อย่างไรก็ดี เมื่อพระนางทรงทราบว่าพระสวามีทรงกระทำความเพียรเพื่อละซึ่งกิเลส หันมานุ่งห่มผ้าย้อมน้ำฝาดอย่างนักบวช พระนางก็ปวารณาตัวถือเพศพรหมจรรย์เสมอเหมือนพระสวามีด้วยใจจงรักและภักดี มิยอมประดับร่างกายด้วยดอกไม้และอัญมณีใดๆ อีกเลย
เมื่อพระนางพิมพามีโอกาสได้เข้าเฝ้าฟังธรรม ในครั้งที่พระพุทธองค์เสด็จกลับมาโปรดพระบิดาที่กรุงกบิลพัสดุ์ แรกที่พบอดีตพระสวามีนั้น พระนางตกอยู่ในอาการสะเทือนใจจนไม่สามารถครองสติไว้ได้ ถึงกับผวาเข้าไปกราบแนบพระบาทของพระพุทธองค์แต่ครั้นได้ฟังธรรมจนคลายเศร้าโศกแล้ว พระนางก็ได้สำเร็จเป็นพระอริยบุคคลขั้นโสดาบัน
ต่อมาไม่นาน พระนางก็ตัดสินพระทัยบวชเป็นภิกษุณี ดำเนินชีวิตบนหนทางแห่งธรรมตามรอยพระพุทธองค์ และบรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์ในที่สุด
พิมพายโสธราเถรีได้รับการยกย่องจากพระพุทธองค์ว่ามีความเป็นเอตทัคคะถึง 6 ด้าน คือ
- แสดงฤทธิ์เหนือสามัญชนได้
- มีหูทิพย์ ฟังเสียงในที่ไกล และฟังเสียงทิพย์ได้
- ทายใจผู้อื่นได้
- ระลึกชาติได้
- มีตาทิพย์ มองเห็นในที่ไกลได้
- ทำให้เรื่องหมองใจคลายสิ้นไปได้
ด้วยความหนักแน่นมั่นคง อดทน และเสียสละของพระนางพิมพา ผู้ผูกพันเป็นคู่ชีวิตขององค์พระศาสดามาหลายชาติหลายภพ เมื่อถึงชาติภพสุดท้าย พระนางจึงพร้อมจะอุทิศตนอย่างถึงที่สุด เพื่อเป็นเสมือนมือที่ประคับประคองให้พระพุทธองค์ได้สั่งสมบารมีเพื่อการตรัสรู้ นำความจริงสูงสุดมาสู่ชาวโลก
อานิสงส์จากบุญนี้ทำให้พระนางเองมีโอกาสถึงซึ่งความสุขนิรันดร์แห่งนิพพาน หลุดพ้นจากการเวียนว่ายตายเกิดในที่สุด
เรื่อง อิสระพร บวรเกิด
บทควาามน่าสนใจ
พระภัททากัจจานาเถรี ภิกษุณีผู้เลิศทางมหาอภิญญา (พระนางยโสธราพิมพา)
นิทานสอนใจ พระเจ้าอโศก ขุนศึกหน่ายสนามรบ
