มาตรวจ เนื้องอก กันเถอะ
แม้แพทย์หญิงชัญวลี ศรีสุโข คอลัมนิสต์คนดังของนิตยสารชีวจิตจะอธิบายเสมอว่า “ตอนนี้ยังไม่ทราบปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิด เนื้องอก ตามอวัยวะต่างๆ อย่างชัดเจน โดยเฉพาะเนื้องอกในมดลูก เต้านม และรังไข่ ซึ่งมีปัจจัยเกี่ยวข้องมากมาย แต่เราก็พอจะสังเกตตัวเองได้ ด้วยหลากหลายวิธีต่อไปนี้ค่ะ
อาการผิดปกติของ เนื้องอกมดลูก สังเกตได้ดังนี้
- ประจำเดือนผิดปกติมามากหรือมากะปริบกะปรอย
- ประจำเดือนมีกลิ่นเหม็น จากการอักเสบของเนื้องอกภายใน
- มีอาการท้องอืดท้องเฟ้อ
- ปัสสาวะบ่อยหรือปัสสาวะไม่ออกเพราะเนื้องอกไปกดการทำงานของกระเพาะปัสสาวะ
- ท้องผูกเพราะเนื้องอกไปกดการทำงานของลำไส้
- สามารถคลำพบก้อนกลมแข็งบริเวณตรงกลางของท้องน้อย
วิธีสังเกตถุงน้ำที่รังไข่
เมื่อเป็นซีสต์หรือถุงน้ำที่เป็นเนื้องอก ผู้ป่วยจะมีอาการดังนี้
- มีอาการท้องอืด
- ปวดท้อง
- ประจำเดือนผิดปกติเพราะเกิดจากฮอร์โมนรังไข่ผิดปกติ
- ถ้าเป็นคนผอมแต่มีพุงอาจตั้งข้อสังเกตว่าอาจมีถุงน้ำขนาดใหญ่อยู่ก็ได้
- ถ้าถุงน้ำมีขนาดใหญ่เกิน 7 เซนติเมตร ตอนเช้าๆก่อนลุกไปปัสสาวะ จะคลำพบก้อนแข็งบริเวณท้องน้อยซึ่งอาจจะอยู่ตรงกลางหรือด้านข้างก็ได้ ภาษาชาวบ้านเรียกว่า ท้องเป็นดาน (แข็งเหมือนกระดาน) ซึ่งควรรีบไปพบแพทย์ เพราะถุงน้ำที่เป็นเนื้องอกปล่อยไว้เป็นอันตรายแพทย์จะต้องทำการผ่าตัดออก
เคล็ดไม่ลับสังเกตเนื้องอกและถุงน้ำที่เต้านม
คุณหมอชัญวลีให้ข้อมูลว่า “ถ้าเป็นถุงน้ำที่เต้านมจะรู้สึกว่าหน้าอกโตมากขึ้น หรือคลำเจอก้อน ซึ่งข้อที่น่าสนใจเกี่ยวกับซีสต์ธรรมดา กับมะเร็งเต้านมคือ ถ้าคลำแล้วเจ็บจะไม่ใช่มะเร็ง แต่ถ้าเป็นมะเร็งจะไม่มีอาการเจ็บ หรือว่าถ้าเป็นมะเร็งแล้วมีอาการเจ็บ ก็เป็นมะเร็งระยะสุดท้ายแล้ว”
ซีสต์และเนื้องอกที่ตับมีอาการอะไรบ้าง
ถ้าเป็นกรณีผู้ป่วยด้วยโรคเนื้องอกที่ตับ คุณหมอชัญวลีแนะวิธีสังเกตว่า ถ้าเนื้องอกที่ตับถ้าเป็นน้อยจะไม่แสดงอาการ แต่ถ้าเป็นมาก จะทำให้
- ท้องอืด
- เบื่ออาหาร
- ดีซ่าน ตัวเหลือง ตาเหลือง
- ขับถ่ายออกมีแต่กากเพราะอาหารไม่ย่อย
ถุงน้ำที่ต่อมธัยรอยด์สังเกตอย่างไร
คุณรุ่งฟ้า ลิ้ม อายุ 40 ปี มีพบถุงน้ำที่ต่อมธัยรอยด์มาฟังเรื่องเล่ากันค่ะ “เมื่อปีที่แล้ว เราส่องกระจกมองที่คอตัวเองก็ตกใจเพราะเห็นว่า คอด้านซ้ายมีการบวมโตกว่าคออีกด้านหนึ่ง เมื่อใช้มือคลำก็พบก้อนเล็กบวมออกมา แต่ก็ไม่มีอาการเจ็บปวดอะไรนะ เวลากลืนน้ำกลืนอาหารก็ปกติดี ซึ่งถ้าเรายืนธรรมดาก็อาจไม่ค่อยเห็นว่ามันโตมาก แต่จะสังเกตเห็นชัดมาก เวลากลืนน้ำลายเพราะเจ้าก้อนนี้จะขยับขึ้นลงตามลูกกระเดือกของเรา ซึ่งพอมองคอคนอื่นๆก็ไม่เห็นมี จึงคิดว่าไม่ได้การแล้ว ต้องรีบไปพบแพทย์”
“พอไปพบหมอ หมอก็ให้หลับตา แล้วยื่นมือออกมา ถ้ามือสั่น ก็สันนิษฐานได้ว่าเป็นอาการของโรคธัยรอยด์ รวมถึงหมอก็สั่งตรวจก้อนที่คอว่าจะเป็นเนื้องอก หรือว่าถุงน้ำ ซึ่งผู้ป่วยส่วนใหญ่ที่มาจะเป็นถุงน้ำเสียเป็นส่วนใหญ่”
“อาการที่เกิดขึ้นพร้อมๆกับการเกิดก้อนบริเวณคอคือ มีอาการมือสั่น ใจสั่น” จากบทความ neoplasia ของ นายแพทย์นิธิ จงจิตรนันท์ จากหนังสือ พยาธิวิทยากายภาคพื้นฐาน ยังอธิบายถึงภาวะบางอย่างที่ใกล้เคียงเนื้องอกคือ diffuse hyperplasia โรคนี้จะทำให้มีการแบ่งเซลล์เพิ่มจำนวนมากขึ้น และสร้างฮอร์โมน thyroxine เพิ่มขึ้น สังเกตได้จากการคลำพบต่อมธัยรอยด์มีลักษณะเป็นก้อนตะปุ่มตะบ่ำหลายๆก้อน ซึ่งจะทำให้ผู้ป่วยมีอาการ หัวใจเต้นเร็ว กินจุ แต่ผอมลง เหงื่อออกมาก หงุดหงิดง่าย เป็นต้น
ถ้าเห็นว่ายังบกพร่องอยู่ รีบเปลี่ยนแปลงซะ จะได้ไม่เจ็บ ไม่ป่วยไปมากกว่าเดิมนะคะ
ข้อมูลเรื่อง “17 วิธีตรวจเนื้องอกด้วยตัวเอง ฉบับสาวทำงาน” จากนิตยสารชีวจิต