โรคที่มากับความอ้วน อันตรายกว่าที่คิด
น้ำหนักที่เพิ่ม หมายถึงระบบการทำงานในร่างกายที่ผิดปกติไป สิ่งที่จะตามมาก็คือ บรรดาโรคแถม หรือ โรคที่มากับความอ้วน ซึ่งแน่นอนว่าไม่น่าพิสมัยสักนิดเดียว ผู้เขียนจึงขอยกเรื่องราวของผู้ป่วยท่านหนึ่ง คุณอัฐพล แดงคำคุณ หรือคุณปิ๊ก ผู้ป่วยโรคอ้วน วัย 33 ปี ที่มาร่วมแชร์ประสบการณ์ในงานสัมมนา “แพทย์เตือนภัย หยุดภาวะโรคอ้วน กรณีศึกษาจากประสบการณ์จริง” ที่จัดโดยภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
อ้วนแล้วจะเป็นอย่างไร
ขณะนั้นเขามีน้ำหนักตัวถึง 350 กิโลกรัม จึงทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนมากมาย จวนจะเอาชีวิตไม่รอด เขาเล่าถึงสาเหตุว่า
“ปิ๊กเป็นคนอ้วนง่ายอยู่แล้ว ประกอบกับไม่เคยออกกำลังกายและกินจุ ทำให้น้ำหนักขึ้นมาถึง 180 กิโลกรัม จึงคิดจะลดความอ้วนด้วยการซื้อยาลดความอ้วนมากิน”
คุณปิ๊กเล่าว่า ช่วงแรกที่กินยาลดความอ้วนนั้น น้ำหนักลดลงได้จริง แต่หลังจากนั้นไม่นาน แม้เขาจะกินยาในปริมาณมากขึ้น แต่น้ำหนักก็ไม่ลดลง แถมยังค่อยๆเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องจนถึง 350 กิโลกรัม เขาเล่าต่อว่า
“จากที่เคยเดินไปไหนมาไหนได้ออกไปทำงานหาเงินช่วยเหลือครอบครัว กลายเป็นว่าทำไม่ได้ต้องนอนอยู่แต่บนเตียง ให้พี่น้องมาคอยป้อนข้าว เช็ดตัว เพราะร่างกายทรุดมากจากโรคแทรกมากมาย คือ หัวใจเต้นผิดปกติ ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ ไทรอยด์เป็นพิษ ไตวาย ปวดเข่า ความดันโลหิตสูง”
ผู้เชี่ยวชาญมองว่า…
รองศาสตราจารย์นายแพทย์สุเทพ อุดมแสวงทรัพย์ ภาควิชาศัลยศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อธิบายถึงโรคแทรกซ้อนจากโรคอ้วนว่า
“ผู้ที่เป็นโรคอ้วนจะมีไขมันในร่างกายเกิน ทำให้มีโอกาสเกิดโรคแทรกซ้อนได้ตั้งแต่ศีรษะจรดปลายเท้า เช่น ไมเกรน เส้นเลือดสมองอุดตัน ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ ความดันโลหิตสูง หลอดเลือดหัวใจอุดตัน ความดันในปอดสูง เส้นเลือดดำอุดตัน
“หากไขมันเกาะตับ จะทำให้ตับที่ทำหน้าที่ทำลายสารพิษเสียไป จึงมีสารพิษสะสมในร่างกายมากขึ้น เป็นจุดตั้งต้นของอีกสารพัดโรค หากมีภาวะไขมันสะสมในช่องท้องก็ทำให้เกิด โรคกรดไหลย้อน เบาหวาน ข้อเข่าเสื่อม ซีสต์ในรังไข่ รวมทั้งระบบปัสสาวะผิดปกติ”
นอกจากนี้โรคอ้วนยังอาจเป็นสาเหตุของการเกิดมะเร็งได้
แพทย์หญิงกัญชนา ง้าวสุวรรณ ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย อธิบายว่า
“โรคอ้วนอาจเป็นสาเหตุให้เกิดโรคมะเร็งชนิดต่างๆ เช่น มะเร็งเต้านมในผู้หญิง มะเร็งลำไส้ในผู้หญิงและผู้ชาย มะเร็ง ตับอ่อน มะเร็งไต เป็นต้น
“เนื่องจากเมื่อร่างกายมีไขมันเกินจะไปรบกวนการทำงานของฮอร์โมนต่างๆซึ่งเป็นสาเหตุทำให้เกิดมะเร็งในอวัยวะส่วนต่างๆ ทั่วร่างกายได้นั่นเอง”
เมื่อคุณหมอทั้งสองอธิบายจบ ผู้ที่มาเข้าร่วมงานนับร้อยคนต่างถอนหายใจ เนื่องจากส่วนใหญ่เป็นโรคอ้วนแล้วทั้งสิ้น มี ตั้งแต่เด็ก วัยรุ่น คนทำงาน ไปจนถึงผู้สูงอายุ สะท้อนให้เห็นว่า โรคอ้วนเป็นปัญหาสุขภาพร้ายแรงของสังคมไทย
คุณหมอสุเทพเล่าต่อว่า
“ในระยะสิบปีที่ผ่านมา พบว่า มีผู้ป่วยโรคอ้วนเพิ่มขึ้นทั้งเพศหญิงและชาย ทุกกลุ่มอายุ โดยผู้ที่มีค่าดัชนีมวลกาย (Body Mass Index) หรือค่าบีเอ็มไอ (BMI) มากกว่า 30 จะมี ความเสี่ยงต่อปัญหาสุขภาพ และความเสี่ยงในการเสียชีวิต จะเพิ่มขึ้นตามค่าบีเอ็มไอ
“จะเห็นได้ว่า ถ้าเราสามารถหยุดโรคอ้วนได้ โรคต่างๆ และอุบัติการณ์การเสียชีวิตก็ลดลง ซึ่งจะช่วยลดภาระต่างๆ ให้ครอบครัวและสังคม เพราะโรคแทรกทุกโรคต้องใช้ยาหรือวิธีการรักษาทั้งหมด ซึ่งเป็นค่าใช้จ่ายที่มีมูลค่าสูงมากจริงๆ”
อ้วนแล้วทำไงดี
ดังนั้นเมื่อรู้ตัวว่าเริ่มมีภาวะอ้วนแล้ว เราต้องรีบแก้ไข โดยการปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์ ซึ่งคุณหมอกัญชนาแนะนำว่า
“การกิน ไม่แนะนำให้อดอาหาร แต่ใช้หลักกินอาหารคุณภาพตามหลัก ‘หนักเช้า เบาเที่ยง เลี่ยงเย็น เว้นดึก’ แทน รวมทั้งควรออกกำลังกายสัปดาห์ละ 3 วัน วันละ 50 นาที หรือปรับเปลี่ยนตามความเหมาะสม
“นอกจากนี้ต้องรู้จักผ่อนคลายความเครียดซึ่งเป็นสาเหตุทำให้อยากกินอาหารจุบจิบตลอดเวลา จนทำให้น้ำหนักขึ้นโดยไม่รู้ตัว”
ส่วนคุณปิ๊ก หลังจากเข้ารับการรักษาโรคอ้วนจนทำให้น้ำหนักลดลงจาก 350 กิโลกรัม เหลือเพียง 90 กิโลกรัม แนะนำว่า
“ตอนเป็นโรคอ้วนทรมานมากค่ะ จึงไม่อยากให้ตัวเองกลับมาป่วย ตอนนี้จึงรู้จักเลือกกินอาหาร เมื่อก่อนจะชอบกินผลไม้หวานๆก็เลิก หันมากินผลไม้ไม่หวาน เช่น แอ๊ปเปิ้ลเขียวหรือฝรั่งแทน และลดปริมาณอาหารจำพวกแป้ง ของหวาน ของมันลง ซึ่งช่วยคงน้ำหนักตัวไม่ให้เพิ่มขึ้นได้ และโรคแทรกซ้อนทั้งหลายก็หายไป เกือบจะเป็นปกติ”
รู้ได้ไงว่าเราอ้วนเกิน
เห็นผลเสียต่อสุขภาพขนาดนี้ ดังนั้นหากใครกำลังเข้าข่ายมีน้ำหนักเกิน ลุกมาปฏิวัติตัวเองด่วน ก่อนจะต้องเข้ารับการรักษา ซึ่งทำให้ทั้งเสียเวลา เสียทรัพย์ และเสียสุขภาพจิต
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ
วิธีลดน้ำหนัก สำหรับคนอ้วน แบบง่ายๆ เห็นผลจริง
คนทำงาน กับโรคอ้วน แก้ไขอย่างไรให้ลาขาด
