รู้ไว้ไม่เสียหาย เช็กด่วน 10 โรคเลือด สังเกตตัวเอง คุณเป็นหรือเปล่า

วิธีเช็ก 10 โรคเลือด ต่อไปนี้ ว่าคุณมีสิทธิ์เป็นหรือเปล่า

โรคเลือด เป็นปัญหาสุขภาพที่ถือเป็นภัยเงียบ เพราะมักมาเยี่ยมเยือนโดยไม่รู้ตัว และบางโรคก็เป็นโรคที่เกิดจากพันธุกรรม เราจะมาเช็ก 10 โรคเลือดที่คนไทยเป็นกันมากไปพร้อมๆ กัน เพื่อจะได้ป้องกันและรักษาอย่างทันท่วงที

โลหิตจาง โรควัยสาว

อาจารย์สาทิส อินทรกำแหง อธิบายถึงสาเหตุของโลหิตจาง ไว้ว่า “สาเหตุแรกมักเกิดจากการกินผิด ซึ่งหมายถึงการขาดสารอาหารประเภทโปรตีน นอกจากนั้นอาการอื่นๆ ก็มักเกี่ยวกับความผิดปกติของการทำงานของไขกระดูก หรือบางทีเกิดจากการป่วยเป็นมะเร็งต้องใช้ยาหรือเคมีบำบัด ซึ่งเป็นตัวทำลายเลือด ทำให้เกิดโรคโลหิตจางอย่างแรงได้”

สำหรับสถานการณ์การขาดธาตุเหล็กในปัจจุบัน นายแพทย์บุญชู พงศ์ธนากุล สาขาวิชาโลหิตวิทยาและอองโคโลยีคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ให้ข้อมูลว่า “โลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กยังคงพบบ่อย เกิดจากภาวะทุพโภชนาการ ส่วนใหญ่เป็นการขาดธาตุเหล็กจากการขาดสารอาหาร ปกติมักเกิดกับเด็ก วัยรุ่น และหญิงตั้งครรภ์แต่ตอนนี้เด็กเป็นน้อย วัยรุ่นที่อยู่ในช่วงเจริญพันธุ์กลับเป็นมากขึ้น เพราะผู้ชายพอเข้าใกล้วัยรุ่น ร่างกายเจริญเติบโตเร็วต้องสร้างเม็ดเลือดมากขึ้น ส่วนผู้หญิงก็เสียเลือดไปกับประจำเดือน แต่เมื่อวัยรุ่นปัจจุบันเน้นการควบคุมน้ำหนัก จึงทำให้เกิดภาวะดังกล่าว”

How to check

อาจารย์สาทิสให้วิธีการสังเกตอาการที่ส่อว่าเป็นโลหิตจางไว้ดังต่อไปนี้

มีอาการหน้ามืด อ่อนเพลีย หายใจไม่ออก
ปวดหัว เวียนหัว
นอนไม่หลับ
ผิวซีดหรือค่อนข้างเหลือง
เบื่ออาหาร ช่องท้องและลำไส้มีอาการผิดปกติ

หากมีอาการตรงตามข้างต้น 4 – 5 ข้อพร้อมๆ กัน ค่อนข้างแน่นอนว่าเป็นโลหิตจาง

คลิกเพื่ออ่านต่อหน้าถัดไป

2 โรคลิวคีเมีย เมื่อเม็ดเลือดขาวทำร้าย

โรคลิวคีเมีย คือ มะเร็งเม็ดเลือดขาว เกิดจากไขกระดูกสร้างเม็ดเลือดขาวไม่หยุด ทำให้ไปขัดขวางการทำงานของไขกระดูก มีผลทำให้เม็ดเลือดแดงและเกล็ดเลือดลดลง และเม็ดเลือดขาวไม่มีคุณภาพ พบผู้ป่วยในทุกกลุ่มอายุ ไม่ใช่โรคทางพันธุกรรม ขณะนี้ยังไม่ทราบสาเหตุของโรค

มีการศึกษา แต่ยังไม่ยืนยันผล ที่รายงานว่า คนที่อยู่บ้านใกล้หรือใต้สายไฟฟ้าแรงสูงก็มีปัจจัยเสี่ยงมากขึ้น เพราะอาจมีสนามแม่เหล็กไฟฟ้ามากกว่าปกติ แต่ผลที่ยืนยันว่าเกี่ยวข้องกัน คือ คนที่เคยเข้ารับการรักษาด้วยการฉายแสง เช่น การฉายแสงเพื่อทำลายไฝ จะทำให้เม็ดเลือดกลายพันธุ์ หรือการได้รับรังสีไม่ว่าขนาดไหนก็เป็นปัจจัยเสี่ยง

รองศาสตราจารย์ นายแพทย์พลภัทร โรจน์นครินทร์ หัวหน้าสาขาโลหิตวิทยา ภาควิชาอายุรศาสตร์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ เสริมว่าอาจเกิดในผู้ป่วยที่เคยเป็นมะเร็งชนิดอื่นๆ มาก่อน ซึ่งเคยรักษาด้วยเคมีบำบัด หลังจากนั้นภายใน 5 – 10 ปีก็มีโอกาสเป็นมะเร็งเม็ดเลือดขาวได้อีก

How to check
เลือดจาง มีไข้
เกล็ดเลือดจะต่ำ ทำให้ผิวหนังมีจ้ำเลือดหรือจุดเลือด
เลือดออกตามไรฟัน เลือดออกจมูก ทั้งๆ ที่ไม่ได้โดนอะไร

3 โรคทาลัสซีเมีย เลือกคู่ถูก ป้องกันได้

โรคนี้เป็นโรคที่พบมากในบ้านเรา เป็นโรคที่มีความหลากหลายทางพันธุกรรมค่อนข้างมากราว

4 – 5 ล้านคนมีผู้ป่วยทาลัสซีเมียชนิดรุนแรงที่ต้องเข้ารับรักษา ต้องมาให้เลือดเป็นประจำราว 2 – 3 หมื่นราย สามารถป้องกันด้วยการตรวจหาคู่เสี่ยง คู่เสี่ยงหมายถึงการที่สามีและภรรยาเป็นพันธุกรรมแฝงของทาลัสซีเมียชนิดเดียวกัน ถ้าไม่เป็นคู่เสี่ยงหรือมีพันธุกรรมแฝงคนละชนิด ตั้งครรภ์ได้ ไม่เป็นไร ปัจจุบันการฝากครรภ์สามารถตรวจเลือดหาคู่เสี่ยง เพื่อป้องกันการเกิดผู้ป่วยรายใหม่ได้

How to check
มีอาการซีด หากเป็นไข้ ไม่สบาย จะยิ่งซีดลงอย่างรวดเร็ว
อ่อนเพลีย หน้ามืด ไม่มีแรง
มีอาการเหนื่อยกว่าปกติขณะออกกำลังกาย
ตับม้ามโต
สำหรับผู้ป่วยที่เป็นเด็ก จะตัวเล็ก เลี้ยงไม่โต ตาเหลือง เล็บและปากซีด ถ้าเป็นชนิดรุนแรงจะมีอาการตั้งแต่ขวบปีแรก แต่ถ้าเป็นชนิดไม่รุนแรงอาจมาออกอาการตอนโตได้

คลิกเพื่ออ่านต่อหน้าถัดไป

4 โรคฮีโมฟิเลีย พันธุกรรมทำป่วย

เป็นโรคพันธุกรรมอันเกิดจากสารพันธุกรรมไม่สามารถควบคุมการสร้างสารให้เลือดแข็งตัว เลือดจึงออกง่าย หรือถ้าเลือดออกในข้อ ข้อก็จะบวม โรคนี้ถ่ายทอดทางยีนแฝงที่มาทางแม่สู่ลูกชาย สำหรับในผู้หญิงจะเป็นยีนแฝง ซึ่งจะไม่มีอาการ

How to check
เลือดออกง่าย
ข้อบวมจากการมีเลือดออกในข้อ

5 มะเร็งต่อมน้ำเหลือง ต่อมโตไม่ใช่เรื่องเล็ก

มะเร็งต่อมน้ำเหลืองเป็นมะเร็งทางระบบโลหิตวิทยาที่พบบ่อยในประเทศไทย มะเร็งต่อมน้ำเหลืองสัมพันธ์กับระบบการไหลเวียนเลือดอย่างแยกไม่ออก เพราะระบบไหลเวียนของน้ำเหลืองภายในร่างกายถือเป็นส่วนหนึ่งของระบบไหลเวียนเลือด

คุณหมอพลภัทรให้ข้อสังเกตเกี่ยวกับอาการของมะเร็งต่อมน้ำเหลืองว่า

“โรคนี้เป็นกันมาก มะเร็งต่อมน้ำเหลืองมีหลายชนิด ปัจจุบันยังไม่ทราบสาเหตุผู้ป่วยจะมีต่อมน้ำเหลืองที่บริเวณใดบริเวณหนึ่งโตขึ้น เช่น ต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอขา หรือรักแร้”

How to check
ต่อมน้ำเหลืองที่บริเวณใดบริเวณหนึ่งจะโตขึ้น อาจเป็นต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอขา หรือรักแร้ หากเกิดความผิดปกติที่ต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอหรือที่หนึ่งที่ใด ต่อมน้ำเหลืองบริเวณนั้นจะบวม โดยไม่ยุบลงใน 2 – 3 สัปดาห์ ในทางกลับกัน หากเกิดจากการติดเชื้อปกติ ต่อมน้ำเหลืองจะยุบลงภายใน 2 – 3 สัปดาห์
วิธีสังเกตมะเร็งต่อมน้ำเหลืองบริเวณคอ ให้สังเกตว่าคอจะบวมบริเวณด้านข้างเมื่อกลืนอาหารบริเวณที่บวมจะไม่เคลื่อนที่ตามการกลืน

ในทางกลับกัน หากบริเวณที่บวมอยู่กลางลำคอ เวลากลืนน้ำลายหรืออาหารแล้วบริเวณที่บวมนั้นเคลื่อนที่ตามการกลืนไปด้วย นั่นเป็นอาการความผิดปกติของต่อมไทรอยด์ ไม่ใช่อาการของมะเร็งต่อมน้ำเหลือง

คลิกเพื่ออ่านต่อหน้าถัดไป

6 โรควอนวิลลิแบรนด์ วิกฤติเลือดออกไม่หยุด

โรควอนวิลลิแบรนด์เป็นโรคทางกรรมพันธุ์ จะมีอาการเลือดออกง่ายแต่กำเนิดซึ่งวอนวิลลิแบรนด์นี้คือตัวเชื่อมระหว่างเกล็ดเลือดกับรอยรั่วของหลอดเลือด เมื่อฮอร์โมนเอสโทรเจนต่ำ วอนวิลลิแบรนด์ก็ต่ำลง ทำให้การห้ามเลือดไม่ค่อยดีและมีเลือดออกง่ายปัจจุบันประชากรของประเทศไทยประมาณ 1 เปอร์เซ็นต์มีระดับวอนวิลลิแบรนด์ต่ำ

How to check
มีเลือดออกง่ายแต่กำเนิด ห้ามเลือดได้ช้า
ในผู้หญิง ประจำเดือนจะมามากผิดปกติ เช่น ประจำเดือนมามากทั้งเจ็ดวัน เลือดอาจออกมากจนซีด แต่ไม่ปวดท้อง

7 โรคเลือดข้น หน้าแดงเป็นกวนอูส่อโรค

โรคนี้เกิดจากไขกระดูกสร้างเม็ดเลือดมากผิดปกติ เกิดจากยีนกลายพันธุ์เมื่ออายุมากขึ้นแล้ว ซึ่งหากเป็นโรคนี้แล้ว เลือดจะหนืดข้น อาจจะทำให้เส้นเลือดหัวใจ เส้นเลือดสมองอุดตัน หรือกลายไปเป็นลิวคีเมียได้ โรคนี้พบได้ในคนวัย 50 ปีขึ้นไปพบได้ทั้งผู้หญิงผู้ชาย

How to check
ใบหน้าและลำตัวจะแดงตลอดเวลา
มีอาการมึนงง เนื่องจากถ้าเลือดข้นมาก การไหลเวียนเลือดจะไม่ดี การสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงสมองจึงไม่ดีเท่าที่ควร

อาจมีอาการคันตามตัว

8 โรคไอทีพี เพราะภูมิต้านทานมากเกินไป

โรคนี้พบบ่อย เป็นโรคที่ไม่ทราบสาเหตุเช่นกัน เป็นมากในผู้หญิงวัยรุ่น เกิดจากมีภูมิต้านทานมากเกินไป คือมีจำนวนเม็ดเลือดขาวเท่าเดิม แต่ทำงานมากจนไปทำลายเกล็ดเลือด ส่งผลให้เกล็ดเลือดต่ำอย่างเดียว แต่เลือดไม่จาง

How to check
มีเลือดออกง่าย มีจ้ำเลือดตามผิวหนัง ลักษณะเป็นจุดเลือด จุดเล็กๆ กดแล้วไม่จาง เพราะเป็นเลือดที่มาคั่ง แต่ไม่เจ็บ

อาจมีเลือดออกตามจมูก ปาก และไรฟัน
คลิกเพื่ออ่านต่อหน้าถัดไป

9 พรายย้ำ จ้ำเขียว โรคเลือดลึกลับ

คุณหมอบุญชูเล่าถึงอาการพรายย้ำ จ้ำเขียว ที่สาวๆ เคยเป็นกันแต่หาสาเหตุไม่ได้ว่า

“พรายย้ำ จ้ำเขียวอาจเกิดจากเกล็ดเลือดต่ำ เมื่อกระแทกอะไรจึงเกิดเป็นจ้ำเลือด พบในผู้หญิงเพราะอาการจะสัมพันธ์กับระดับฮอร์โมนเอสโทรเจนซึ่งเป็นฮอร์โมนเพศหญิง ฮอร์โมนตัวนี้มีผลทำให้เส้นเลือดแข็งแรง ดังนั้นเมื่อฮอร์โมนเอสโทรเจนต่ำ เส้นเลือดจะเปราะบาง จึงเกิดรอยช้ำที่ผิวได้ง่าย ถ้าเป็นมากๆ ควรมาตรวจ เพราะอาจมีอาการเกล็ดเลือดทำงานผิดปกติด้วย”

How to check
มีรอยช้ำที่ผิวโดยไม่ทราบสาเหตุบ่อยๆ หากมีอาการรุนแรงอาจมีอาการเกล็ดเลือดทำงานผิดปกติด้วย

ประจำเดือนมามากกว่าปกติอาจเป็นอาการหนึ่งที่แสดงว่าเป็นโรคนี้ได้

10 การติดเชื้อในกระแสโลหิต สาเหตุการตายแห่งยุค

คุณหมอบุญชูอธิบายถึงการติดเชื้อในกระแสโลหิต ซึ่งเป็นสาเหตุการเสียชีวิตที่ได้ยินกันบ่อยครั้งว่า

“เป็นการติดเชื้อชนิดหนึ่ง ซึ่งเกิดจากการติดเชื้อที่อวัยวะใดอวัยวะหนึ่งมาก่อน เช่น ไตอักเสบจากการติดเชื้อ แล้วเชื้อจากไตเข้าสู่กระแสเลือด จะเข้ามาเมื่อไรยังไม่สามารถรู้ได้ ในคนปกติก็เป็นได้ เช่น ผู้หญิงที่ชอบกลั้นปัสสาวะ อาจทำให้ติดเชื้อที่กรวยไต เป็นไข้ ไม่สบายแล้วไม่รักษา หรือไปซื้อยากินเอง แต่ฆ่าเชื้อไม่ได้ ก็ทำให้เชื้อเข้าสู่กระแสเลือดได้ เพราะที่กรวยไตมีเส้นเลือดไปหล่อเลี้ยงตลอดเวลา เชื้อก็สามารถแพร่ไปสู่อวัยวะอื่นได้ หากเชื้อลุกลามจนเม็ดเลือดขาวสู้ไม่ไหวก็อันตราย ในกรณีผู้สูงอายุที่มักเสียชีวิตด้วยการติดเชื้อในกระแสเลือด เพราะอายุมาก เม็ดเลือดขาวค่อนข้างต่ำ และเม็ดเลือดขาวไม่ค่อยแข็งแรง อวัยวะทุกอวัยวะ ถ้าติดเชื้อก็มีความเสี่ยงที่จะทำให้เกิดการติดเชื้อในกระแสเลือดได้เท่ากัน อวัยวะที่เป็นบ่อยๆ คือที่กรวยไต เพราะเชื้อโรคเข้าสู่กระแสเลือดได้ง่าย ถ้านอนอยู่เฉยๆ อย่างเป็นเจ้าชายนิทราเจ้าหญิงนิทรา แล้วเกิดการสำลักก็เป็นปอดบวมได้ และทำให้เกิดการติดเชื้อในกระแสเลือดได้ง่ายด้วย”